जर्मनीत, म्युनिकमध्ये पाऊल ठेवल्यापासून सगळ्यांत जास्त कोणत्या गोष्टीने लक्ष वेधून घेतलं असेल तर ते इथल्या सार्वजनिक वाहतुक व्यवस्थेने! बस, ट्राम, मेट्रो आणि अंडरग्राउंड मेट्रो अश्या चार प्रकारच्या वाहनांनी मिळुन इथली सार्वजनिक वाहतूक व्यवस्था सांभाळलेली आहे.
म्युनिकच्या मध्यवर्ती भागात सुरु होणाऱ्या अंडरग्राउंड मेट्रोचं, जिला इथे यु-बान(U Bahn) असं म्हणतात तिचं जाळं पूर्ण म्युनिकभर पसरलेलं आहे. ८ लाईन्सवर असलेल्या ९६ स्टेशन्सना जोडणारं हे एक साधारण १०४ किलोमीटरचं मोठं नेटवर्क १९७१ मध्ये सुरु झालेलं आहे. सगळ्यांत जास्त भरवश्याची मेट्रो म्हणजे अंडरग्राउंड मेट्रो. कारण तिथं जास्त अपघात वगैरे होत नाहीत, वाहतुकीचा कोणताही अडथळा नसतो त्यामुळे ट्रेन्स वेळेवर असतात. साधारणपणे दर एक ते दीड किलोमीटरवर एक एक स्टेशन आहे ह्या मेट्रोचं आणि काही काही स्टेशन्स इतकी सुंदर आहेत की बास!
तुमच्या घराजवळ यु बानचं स्टेशन एखाद्या किलोमीटरच्या परिसरात असणारच आणि ते नसलं तर बस स्टॉप किंवा ट्राम स्टॉप किंवा मेट्रोचं(S Bahn) स्टेशन असणारच.
बसेसचे आणि ट्राम्सचे स्टोप्स ५०० ते ८०० मीटरवर आहेत. म्हणजे तुमच्या घराजवळून, ऑफिसजवळून किंवा शाळेजवळून बसमध्ये बसायचं आणि यु बानच्या स्टेशनला उतरायचं. तिथे जमिनीच्या दोन मजले खाली उतरून अंडरग्राउंड ट्रेनमध्ये बसून इप्सित स्थळी जायच्या स्टेशनवर उतरायचं. ते स्थळ जर स्टेशनपासून जरा लांब असेल तर वर तुम्हाला एकतर ट्राम तरी असते किंवा बस तरी. म्हणजे प्रवाश्याला कमीत कमी त्रास कसा होईल ते बघूनच सगळं बनवलं गेलंय.
ह्या सगळ्यांत प्रत्येक व्यक्तीचा विचार केलेला आहे. त्यांत अपंग आणि अंध लोक, प्रामधारी माता, वृद्ध लोक इत्यादी सगळ्या प्रकारच्या लोकांना ही सार्वजनिक वाहतूक व्यवस्था कशी सोयीनी वापरता येईल ह्याचा विचार करून ट्रेन्स, स्टेशन्स, बसेस, ट्राम्स डिझाईन केलेलं आहे. हे बघून अचंबित व्हायला होतं. प्रत्येक स्टेशनवर लिफ्ट्स, एस्केलेटर्स आहेतच, अगदीच जिथे लिफ्ट नसेल तिथं एस्केलेटर तरी असतेच. स्वच्छता तर वाखाणण्याजोगी आहे!
तिकीट दरही माफक आहेत. तुमच्याकडे जर महिन्याचा, आठवड्याचा किंवा दिवसाचा पास असेल तर तो प्रत्येक वाहनात चालतो. म्हणजे तुम्हाला तिकीट काढल्यावर बस, ट्राम, ट्रेन ह्या सगळ्यांतून बिनदिक्कत प्रवास करता येतो.
ह्या व्यवस्थेत संप होत नाही असं नाही, ते होतातच पण फार ताणत नाहीत.
एकंदर काय तर, जर सार्वजनिक वाहतुक व्यवस्था इतकी प्रभावी असेल तर माणसाचं आयुष्य खरंच किती सोपं होऊ आणि सुखकर शकतं ह्याची प्रचिती म्युनिकला आल्यावर आली!
मॅगी काकुंजवळ राहात होते तेव्हा तर घरापासून २ मिनिटांच्या अंतरावर बस, ट्राम आणि यु बान म्हणजेच अंडरग्राउंड मेट्रोचे स्टॉप होते, मग वाटलं काय तुम्हाला!
ईथल्या इतक्या सोयीस्कर सार्वजनिक वाहतुकीची सवय झाल्यामुळे युरोपातल्या प्रत्येक शहरातल्या सार्वजनिक वाहतुक व्यवस्थेवर ताशेरे ओढायचा हक्क मला आपोआपच मिळालेला आहे असं मी मानते आणि ह्या ठिकाणी पॅरीस नामक शहरातील मेट्रोचा उद्धार करून माझा लेख आवरता घेते.
#माझी_म्युनिक_डायरी
