आज एका मैत्रिणीशी बोलत होते कि म्युनिचला आल्यापासून आमचं हॉटेलिंगचं प्रमाण खूपच कमी झालं आहे. एकतर आम्ही शाकाहारी आणि त्यात इथले मुख्य अन्न ब्रेड, बटाटे आणि मांसाहार असल्यामुळे बाहेर खाण्याचे पर्याय खूपच कमी. तरीही आम्ही बरेच पर्याय शोधले कारण मुळातच खाण्याची आवड आणि आईच्या मते मला असणारा स्वयंपाकाचा कंटाळा.
३०० पेक्षा अधिक प्रकारचे ब्रेड आणि १२०० पेक्षा अधिक प्रकारचे रोलस् आणि मिनी ब्रेड (Brötchen & Kleingebäck) जर्मनीत तयार केले जातात. आपल्याकडे कश्या पावलापावलावर चहाच्या टपऱ्या असतात तश्या इथे बेकऱ्या आहेत. अप्रतिम चव आहे ब्रेड्सची. ब्लॅक फॉरेस्ट केकचा जन्म इथलाच. खूपच चविष्ट आहे हा केक. बटाट्याचे फ्रेंच फ्राईज सुद्धा ठिकठिकाणी मिळतात. इथे आल्यापासून कळून चुकलंय कि मराठी माणूस नुसत्या बटाट्याचे कितीतरी विविध पदार्थ करू आणि खाऊ शकतो. काळी कॉफी पण खूपच आवडीची आहे ह्या लोकांची. आणि बिअर तर पाण्याला पर्याय असल्यासारखी पितात. इथली थंडी पाहुन कळतं ते. आता तर काय "ऑक्टोबर फेस्ट" येऊ घातलाय. लाखो लिटर बिअर फस्त होते म्हणे. म्युनिचला "ऑक्टोबर फेस्ट" ची पंढरी म्हणायला हरकत नाही. देशोदेशीचे लोक खास तेवढ्यासाठी येतात इथे.
खाण्याच्या आवडीवरून सहजच आठवलं की साधारण दहावी बारावीला असल्यापासून पाणीपुरी खाण्याचे लागलेले व्यसन. कारण थोडेफार पैसे तेव्हाच असायचे जवळ. आमच्या औरंगाबादची पाणीपुरी म्हणजे नुसता जाळ आणि तेव्हा १ रुपयात ८ पुऱ्या मिळायच्या. चंगळच होती तेव्हा ती. प्रत्येक एरिया मधल्या बेस्ट पाणीपुरी माहित होत्या आम्हा मैत्रिणींना. भेळ खावी तर औरंगाबादचीच आणि ती सुद्धा औरंगपुऱ्यातील साईवाल्याकडची. अजूनही औरंगाबादला गेले तर ही भेळ खातेच. फक्त तेव्हा आणि आता मध्ये फरक फार मोठा आहे, तेव्हा जास्त बाहेर खाल्ल की वडील रागवायचे आणि आता स्वतः जाऊन माझ्यासाठी भेळ घेऊन येतात. आणि आईला म्हणतात खाऊ दे ग तिला.
गायत्री चाट भांडारची कचोरी पण अगदी प्राणप्रिय. मूगवडे पण मस्तच असतात इथले. पण आताशा जुनी चव नाही राहिली कचोरीला. ही कचोरी ६० पैसे प्रति नग असल्यापासून खाल्ली आहे. माझं आजोळ औरंगाबादचं असल्यामुळे सुटीतील ठरलेला कार्यक्रम असायचा. लहानपणी आज्जीकडे खाल्लेल्या खारीची चव अजूनही जिभेवर तशीच आहे. मुस्लिमबहुल असल्यामुळे खारी खूप छान मिळते तिथे. आप्पा हलवाईचा पेढा. लहापणीपासून अगदी तीच चव अजिबात बदल नाहीये चवीत. ह्या पेढ्याशिवाय दहावी बारावी पास झाल्याचं सुख मिळत नाही. क्रांतिचौकातील पावभाजी खायला जाणे म्हणजे सोहळा असायचा. तारा पान सेंटरच्या पानाची चव अद्वितीय. अजूनतरी तसं पान कुठे खाल्ल्याचं आठवत नाही.
नंतर जॉब साठी पुण्याला आल्यावर आमचं खाद्य अवकाश बऱ्यापैकी विस्तारलं. त्यात मिसळ आणि अमृततुल्य चहाची विशेष भर पडली. पुण्यात तसं सगळंच चवदार मिळतं. पण मला विशेष आवडलेले म्हणजे मस्तानी, मथुराची शेवभाजी आणि तांदळाची भाकरी, आशा डायनिंग, बादशाही, जनसेवा मधले सात्विक जेवण, मानकरचा कट डोसा, काटाकिर्रची मिसळ,पावसाळ्यात सिंहगडावर खाल्लेले पिठलं भाकरी, कांदा भजी. तसे अजून गावात बरेच खाण्याचे पर्याय असतील ज्यांना भेट दिली नाहीये. बाणेरला राहायला गेल्यापासून इड्लीशिअसच्या वाऱ्या ठरलेल्या होत्या. इड्लीशिअस नावाचं छोटंसं रेस्टॉरंट म्हणजे ऑथेंटिक साऊथ इंडियन फूड. इथल्या रस्समला तोड नाही. बाकी औंध बाणेरचे बरेच हॉटेल पालथे घालून झाले आहेत.
दादा मुंबईला होता तेव्हा बोरिवलीमध्ये खाल्लेले ठेल्यावरचे सँडविच आयुष्यात विसरणार नाही. विक्रोळीच्या स्टेशनवरची SPDP (शेव बटाटा दही पुरी). काय अप्रतिम चव होती म्हणून सांगू. मला नंतर कधीही तसं सँडविच आणि SPDP खायला मिळाली नाही. काहीकाही पदार्थ आणि त्यांची विशेष चव पुन्हा कधी खायला मिळतच नाही. जसं की आईच्या हातचे पदार्थ. जे की आईकडे गेल्याशिवाय खायला मिळतच नाहीत. असो.
म्युनिचला आल्यावर पहिला बाहेरचा खाल्लेला पदार्थ म्हणजे मॅकडोनाल्डचे बर्गर. अर्रर्र भयंकर चव आहे. इथे बेचव खाण्याची प्रचंड आवड आहे लोकांना. ह्यांचं जेवण आपण भारतीयांना अळणी आणि बेचव असच वाटतं. आपल्याकडचे चायनीज रेस्टॉरंट, डॉमिनोज किंवा पिझ्झा हट, मॅकडोनाल्ड हे सगळे व्यवस्थित भारतीय चवीप्रमाणे खायला घालतात. इथे कसलं काय. मग आम्ही एक्सप्लोर करायला सुरुवात केली.
इथेही बऱ्याच देशांच्या खाद्यसंस्कृती एकत्र नांदतात. त्यात सगळ्यात जास्त तुर्किश रेस्टॉरंट्स आहेत. इथे तुर्की लोकांचा प्रमाण बरच आहे. ह्यांच्याकडे मिळणारे शाकाहारी पदार्थ म्हणजे फलाफल सँडविच(पावमधे भरपूर भाज्या आणि फलाफल ) किंवा फलाफल रोल(मैद्याच्या पोळीत भरपूर भाज्या आणि फलाफल) किंवा भात आणि फलाफल. फलाफल म्हणजे काबुली चण्याचे वडे. हे २-३ वडे, भरपूर भाज्या, दह्याची आणि चिंचेची चटणी एका मोठ्या पावात टाकतात. चव बरीच चांगली आहे. ह्यांचं "हम्मस(कबुली चणे भिजवुन केलेला पदार्थ)", "बकलावा" पण खूप प्रसिद्ध आहेत.
तुर्किश खालोखाल इटालियन आणि एशिअन रेस्टॉरंटस आहेत इथे. इटालियन पास्ता आणि पिझ्झा अप्रतिम मिळतो. व्हेनिसला खाल्लेला पिझ्झा पण असाच नेहमीसाठी लक्षात राहीला. काय अफलातून चव होती तिथल्या चीझची. खरतर प्रत्येक देशात किंवा प्रांतात जाऊनच तिथले ऑथेंटिक पदार्थ खायला हवेत. ते म्हणतात ना "जावे त्यांच्या देशा " अगदी तसच.
इथल्या एशिअन रेस्टॉरंटस मधे नूडल्स आणि फ्राईड राईस मिळतो पण बेचव. इंडियन रेस्टॉरंट्सचे जेवण पण फार चवदार नसते. मधे एका इथिओपिअन रेस्टॉरंटला जाण्याचा योग आला. छानच होते पदार्थ. अजून बरेच ऑपशन्स शोधायचे आहेत इथेही आणि भारतातही. आपल्याकडे तर काय गाव बदललं कि पदार्थ करण्याची पद्धत आणि चव बदलते अगदी भाषेप्रमाणे. त्यामुळे भारतात प्रत्येक राज्यात जाऊन तिथल्या डेलिकसीज खायची इच्छा आहे. बघूया कसं आणि कधी जमत ते.
खाण्याच्या आवडीवरून सहजच आठवलं की साधारण दहावी बारावीला असल्यापासून पाणीपुरी खाण्याचे लागलेले व्यसन. कारण थोडेफार पैसे तेव्हाच असायचे जवळ. आमच्या औरंगाबादची पाणीपुरी म्हणजे नुसता जाळ आणि तेव्हा १ रुपयात ८ पुऱ्या मिळायच्या. चंगळच होती तेव्हा ती. प्रत्येक एरिया मधल्या बेस्ट पाणीपुरी माहित होत्या आम्हा मैत्रिणींना. भेळ खावी तर औरंगाबादचीच आणि ती सुद्धा औरंगपुऱ्यातील साईवाल्याकडची. अजूनही औरंगाबादला गेले तर ही भेळ खातेच. फक्त तेव्हा आणि आता मध्ये फरक फार मोठा आहे, तेव्हा जास्त बाहेर खाल्ल की वडील रागवायचे आणि आता स्वतः जाऊन माझ्यासाठी भेळ घेऊन येतात. आणि आईला म्हणतात खाऊ दे ग तिला.
गायत्री चाट भांडारची कचोरी पण अगदी प्राणप्रिय. मूगवडे पण मस्तच असतात इथले. पण आताशा जुनी चव नाही राहिली कचोरीला. ही कचोरी ६० पैसे प्रति नग असल्यापासून खाल्ली आहे. माझं आजोळ औरंगाबादचं असल्यामुळे सुटीतील ठरलेला कार्यक्रम असायचा. लहानपणी आज्जीकडे खाल्लेल्या खारीची चव अजूनही जिभेवर तशीच आहे. मुस्लिमबहुल असल्यामुळे खारी खूप छान मिळते तिथे. आप्पा हलवाईचा पेढा. लहापणीपासून अगदी तीच चव अजिबात बदल नाहीये चवीत. ह्या पेढ्याशिवाय दहावी बारावी पास झाल्याचं सुख मिळत नाही. क्रांतिचौकातील पावभाजी खायला जाणे म्हणजे सोहळा असायचा. तारा पान सेंटरच्या पानाची चव अद्वितीय. अजूनतरी तसं पान कुठे खाल्ल्याचं आठवत नाही.
नंतर जॉब साठी पुण्याला आल्यावर आमचं खाद्य अवकाश बऱ्यापैकी विस्तारलं. त्यात मिसळ आणि अमृततुल्य चहाची विशेष भर पडली. पुण्यात तसं सगळंच चवदार मिळतं. पण मला विशेष आवडलेले म्हणजे मस्तानी, मथुराची शेवभाजी आणि तांदळाची भाकरी, आशा डायनिंग, बादशाही, जनसेवा मधले सात्विक जेवण, मानकरचा कट डोसा, काटाकिर्रची मिसळ,पावसाळ्यात सिंहगडावर खाल्लेले पिठलं भाकरी, कांदा भजी. तसे अजून गावात बरेच खाण्याचे पर्याय असतील ज्यांना भेट दिली नाहीये. बाणेरला राहायला गेल्यापासून इड्लीशिअसच्या वाऱ्या ठरलेल्या होत्या. इड्लीशिअस नावाचं छोटंसं रेस्टॉरंट म्हणजे ऑथेंटिक साऊथ इंडियन फूड. इथल्या रस्समला तोड नाही. बाकी औंध बाणेरचे बरेच हॉटेल पालथे घालून झाले आहेत.
दादा मुंबईला होता तेव्हा बोरिवलीमध्ये खाल्लेले ठेल्यावरचे सँडविच आयुष्यात विसरणार नाही. विक्रोळीच्या स्टेशनवरची SPDP (शेव बटाटा दही पुरी). काय अप्रतिम चव होती म्हणून सांगू. मला नंतर कधीही तसं सँडविच आणि SPDP खायला मिळाली नाही. काहीकाही पदार्थ आणि त्यांची विशेष चव पुन्हा कधी खायला मिळतच नाही. जसं की आईच्या हातचे पदार्थ. जे की आईकडे गेल्याशिवाय खायला मिळतच नाहीत. असो.
म्युनिचला आल्यावर पहिला बाहेरचा खाल्लेला पदार्थ म्हणजे मॅकडोनाल्डचे बर्गर. अर्रर्र भयंकर चव आहे. इथे बेचव खाण्याची प्रचंड आवड आहे लोकांना. ह्यांचं जेवण आपण भारतीयांना अळणी आणि बेचव असच वाटतं. आपल्याकडचे चायनीज रेस्टॉरंट, डॉमिनोज किंवा पिझ्झा हट, मॅकडोनाल्ड हे सगळे व्यवस्थित भारतीय चवीप्रमाणे खायला घालतात. इथे कसलं काय. मग आम्ही एक्सप्लोर करायला सुरुवात केली.
इथेही बऱ्याच देशांच्या खाद्यसंस्कृती एकत्र नांदतात. त्यात सगळ्यात जास्त तुर्किश रेस्टॉरंट्स आहेत. इथे तुर्की लोकांचा प्रमाण बरच आहे. ह्यांच्याकडे मिळणारे शाकाहारी पदार्थ म्हणजे फलाफल सँडविच(पावमधे भरपूर भाज्या आणि फलाफल ) किंवा फलाफल रोल(मैद्याच्या पोळीत भरपूर भाज्या आणि फलाफल) किंवा भात आणि फलाफल. फलाफल म्हणजे काबुली चण्याचे वडे. हे २-३ वडे, भरपूर भाज्या, दह्याची आणि चिंचेची चटणी एका मोठ्या पावात टाकतात. चव बरीच चांगली आहे. ह्यांचं "हम्मस(कबुली चणे भिजवुन केलेला पदार्थ)", "बकलावा" पण खूप प्रसिद्ध आहेत.
तुर्किश खालोखाल इटालियन आणि एशिअन रेस्टॉरंटस आहेत इथे. इटालियन पास्ता आणि पिझ्झा अप्रतिम मिळतो. व्हेनिसला खाल्लेला पिझ्झा पण असाच नेहमीसाठी लक्षात राहीला. काय अफलातून चव होती तिथल्या चीझची. खरतर प्रत्येक देशात किंवा प्रांतात जाऊनच तिथले ऑथेंटिक पदार्थ खायला हवेत. ते म्हणतात ना "जावे त्यांच्या देशा " अगदी तसच.
इथल्या एशिअन रेस्टॉरंटस मधे नूडल्स आणि फ्राईड राईस मिळतो पण बेचव. इंडियन रेस्टॉरंट्सचे जेवण पण फार चवदार नसते. मधे एका इथिओपिअन रेस्टॉरंटला जाण्याचा योग आला. छानच होते पदार्थ. अजून बरेच ऑपशन्स शोधायचे आहेत इथेही आणि भारतातही. आपल्याकडे तर काय गाव बदललं कि पदार्थ करण्याची पद्धत आणि चव बदलते अगदी भाषेप्रमाणे. त्यामुळे भारतात प्रत्येक राज्यात जाऊन तिथल्या डेलिकसीज खायची इच्छा आहे. बघूया कसं आणि कधी जमत ते.
ता.क. : औरंगाबाद, पुणे आणि म्युनिच मधील लोकांनी चूकभूल द्यावी घ्यावी.
सौ. राजश्री उपेंद्र पुराणिक #munichdiaries
कोणत्याही टिप्पण्‍या नाहीत:
टिप्पणी पोस्ट करा