माझं कुंकू

काल देवापुढे दिवा लावत होते अन तेवढ्यात लेकाचा फोन आला की मी मागच्या गेटवर आलोय पण इथे कुलूप आहे, तू मला घ्यायला ये. म्हणून पटकन दिवा लावुन झटकन जॅकेट अंगावर चढवुन त्याला घेऊन आले. आम्ही लिफ्टमधून बाहेर पडतच होतो की समोर दत्त म्हणून मॅगी काकू उभ्या. घाबरलो ना आम्ही!

काकूंनी मला काय कशी आहेस विचारलं. खूप दिवस झाले भेट नाही म्हणाल्या. लेकाचीही प्रेमाने चौकशी केली. मला वाटलं आता आमचा निरोप घेऊन निघतील काकु, पण नाही. इतका वेळ आमच्याशी बोलत असताना काकु एकटक माझ्याकडे पहात होत्या. त्यांच्याशी बोलताबोलता मी आपलं माझं जॅकेट नीट आहे ना? माझे शूज व्यवस्थित आहेत ना? असा माझा अवतार नीट आहे कि नाही ते बघत होते. 

न राहवुन काकूंनी मला विचारलंच "तुझ्या कपाळावर हे काय आहे?" मी मनातल्या मनात "काय आहे बुआ माझ्या कपाळावर?" लेकाच्या लक्षात आलं कि आपल्या धन्य मातेच्या लक्षातच नाहीये तिच्या कपाळावर कुंकू आहे ते. त्यामुळे तो वैतागून म्हणाला " अगं आई तू कुंकू लावलं आहेस ना त्याच्या बद्दल विचारत आहेत त्या." आणि मग माझी ट्यूब पेटली कि मी दिवा लावताना हळदी कुंकवाचे जे ठसठशीत बोट लावलं होतं तेच काकु बघत होत्या एकटक आणि मी कपाळावर हात मारून म्हटलं "अच्छा ते होय!"

आता आली का पंचाईत? ह्यांना हे हळदीकुंकू आहे हे कसं सांगायचं? लेकाने पटकन मला प्रॉम्प्ट केलं आई हळद म्हणजे kurkuma." मग मी जरा सावरुन माझ्या जर्मन मिश्रित इंग्रजीमध्ये सांगितलं "काकु es ist called कुंकू und kurkuma (हे कुंकू आणि हळद आहे), the holy powder we apply." काकूंचे काही समाधान झाले नाही माझ्या उत्तराने. त्यांनी पुन्हा विचारलं "तुम्ही कुरकुमा(हळद) पण लावता? का लावता तुम्ही ते?" हळदीला जर्मनमध्ये kurkuma म्हणतात. काकु पार बुचकळ्यात पडल्या होत्या. त्यांना वाटत होतं खायची गोष्ट(हळद) हि बाई कपाळाला लावून फिरतेय. मनात म्हटलं हळदीचे उपयोग तुम्हाला सांगत बसले तर इथेच सकाळ होईल. 

मनात वेगवेगळे सिनेमातले विचार चमकून गेलेच, जसं की “एक चुटकी सिंदूर की किमत, ये मेरे सुहाग की निशानी है, कुंकू म्हणजे नवराच की हो माझा! वगैरे वगैरे." सिनेमातून बाहेर येऊन स्वतःला सावरत मी म्हणाले "Das ist unsere kultur (ही आमची संस्कृती आहे)." तर काकूंचा पुन्हा प्रश्न " तू आत्ता का लावलं आहेस पण?"  मला उत्तर देताना वऱ्हाड निघालंय लंडनला मधला बबन्या आठवला (जान डसली डायलॉग) आणि मी फस्सकन हसले. "अहो I lit दिवा in front ऑफ God while praying so I applied हो."  काकुंना कळेना, ही बाई हसतेय काय बोलतेय काय. तरी त्यांनी पुन्हा प्रश्न टाकला "अस्स होय? तुम्ही हिंदु आहे म्हणुन हे लावता? बरोबर ना?" मी आनंदुन म्हणाले "हो काकु du bist rechts, म्हणजे तुमचं बरोबर आहे."  

काकूंचं शेवटी समाधान झालं आणि त्या आम्हाला बाय करून निघून गेल्या. हे जर्मन लोक फार प्रश्न विचारतात बुआ! आता कुंकवाचा समानार्थी शब्द जर्मन किंवा इंग्रजीमध्ये शोधायची कधी वेळ येईल असं मला वाटलं नव्हतं. शोधतेच आता, नाहीतर नवीन शब्द बनवते. कसं?



सौ. राजश्री उपेंद्र पुराणिक 

एका लॅपटॉपची कहाणी

ऐका लॅपटॉपा तुमची कहाणी.

एक राजश्री नावाची स्त्री म्यूनिचमध्ये रहात असते जिला भारतात जाऊन २-३ वर्ष झालेले असतात म्हणून ती ठरवते की सगळ्यांना आश्चर्याचा धक्का देऊ पण तिलाच नंतर एक प्रचंड धक्का बसतो. वाचा हि कहाणी तिच्याच शब्दात.

"आम्हाला अजिबात जमणार नाही कार्यक्रमाला यायला, काय करणार लेकाच्या शाळेला सुट्या नाही मिळत ना अधेमधे." असं सारखं सारखं सांगुन, तुम्ही सगळ्यांना अंधारात ठेवलेलं असतं. ऐन कार्यक्रमाच्या आदल्या दिवशी सकाळीच म्युनिचहुन उड्डाण करुन तुम्ही संध्याकाळी पुण्यात घराच्या दारात उभे राहून सगळ्यांना आश्चर्याचा सुखद धक्का देता आणि तेव्हा तुम्हाला कळतं की "सुख म्हणजे नक्की काय असतं?"

सगळ्या जिवलगांसोबत घालवलेले पंधरा दिवस पंधरा मिनीटांसारखे भासतात, दिवस कापरासारखे भुर्रकन उडून जातात आणि तुमची परत निघायची वेळ येते. जड मनानी तुम्ही बॅगा भरता आणि सगळ्यांचा निरोप घेऊन,जड पावलांनी मुंबईला जाणाऱ्या टॅक्सित बसता. विमानतळावर पोहोचेपर्यंत अधूनमधून डोळ्यात अश्रु येतच राहतात. विमानतळावर यथावकाश उतरून सगळ्या बॅगा चेक करून तुमची स्वारी चेकइनच्या दिशेने निघते. लेक मोठा झालाय असं तुम्हाला वाटत असल्यामुळे त्याची बॅग त्यालाच सांभाळायला दिलेली असते आणि तुमच्याकडे एक बॅग, तुमची पर्स आणि अधुनमधून लॅपटॉप नामक लेकराची बॅग असते. ते लेकरू तुमची एक अमूल्य गोष्ट सांभाळत असतं, काय सांगा बरं? तुमचा डेटा हो. डेटा ही जगातली सगळ्यांत अमूल्य गोष्ट आहे आजघडीला.

तुमची पुणे ट्रिप खुप छान झालेली असल्यामुळे तुम्ही आनंदाच्या हिंदोळ्यावरच तुमच्या बॅगा, पर्स, लेकरं सांभाळत विमानात बसता. लेकाच्या बडबडीत, अबुधाबी येतं. तुम्हाला आधीच ताकीद मिळालेली असते की आपल्याकडे ट्रान्झिट मध्ये फक्त एक तास आहे, मंडळी पाय उचला. एका विमानातून उतरून दुसऱ्या विमानात बसण्यासाठी तुम्हाला आधी सिक्युरिटी चेक करून मग साधारणपणे १-२ किलोमीटरचा पल्ला बॅगा आणि लेकरं घेऊन पळत पार पाडायचा असतो.

अबूधाबीचे सिक्युरिटी चेक म्हणजे आपल्याकडची जत्रा असते अक्षरशः. बराचश्या देशांचे ट्रान्झिट इथे आहेत. त्यामुळे सिक्युरिटी चेक साठी एका वेळी नक्की पाचशे ते हजार लोक रांगेत उभे असतात. नेमके सिक्युरिटी चेकला तुम्ही, लेक आणि हे वेगवेगळ्या रांगेत जातात त्यामुळे तुमचं लक्ष लेक एकटाच ज्या रांगेत गेलाय तिथे असतं. त्यात तिथला अधिकारी तुम्हाला तुमच्या सोन्याच्या बांगड्या सुद्धा ट्रे मध्ये ठेवायला सांगतात.

आता तुमच्या जीवाची घालमेल सुरु होते, पुढच्या विमानाला फक्त अर्धा तास उरलेले असतो, लेक एकटाच वेगळ्या रांगेत असतो, तुमच्या सोन्याच्या बांगड्या नीट आहेत कि नाही? तुमच्या पर्समध्ये चुकून एखादी औषधी गोळी तर राहिली नाहीये ना? अश्या असंख्य चिंता तुम्हाला सतावत असतात. कसंतरी सिक्युरिटी चेक पार पाडुन, सगळं सामान घेऊन तुम्ही सगळे म्युनिचच्या विमानाच्या गेटकडे पळत सुटता. कारण विमान निघायला आता फक्त २० मिनिट उरलेले असतात.

म्यूनिचमध्ये ट्रेन, बस किंवा ट्राम पकडायला पळण्याचं सार्थक झालेलं असतं कारण तुम्ही अबुधाबीला लेक आणि ह्यांच्या बरोबरीने त्या गेटवर पोहोचता. सगळे सोपस्कार पार पाडुन, गर्दीतुन वाट काढत, बॅगा बोडख्यावरच्या कप्प्यात ठेवून तुम्ही एकदाचं स्थानापन्न होता. टांगणीला लागलेला जीव विमानात पडलेला असतो. तुमच्या बाजूला एक धिप्पाड जर्मन काकू असतात आणि कमी लेगस्पेसमुळे बिचाऱ्या अवघडुन बसलेल्या असतात. तुम्हाला त्यांच्याविषयी करुणा दाटुन येते आणि एअरलाईन वाल्यांचा राग येतो. काही दिवसांनी लेगस्पेस इतकी कमी होईल की उड्या मारूनच सीटवर बसावं लागेल. असे काहीबाही विचार करत तुम्हाला झोप लागते.

म्युनिचला विमान उतरतं, तुम्ही सामान घेऊन इमिग्रेशनच्या रांगेत उभे राहता, तुम्ही सगळे खूप खुश असता, तुमच्या छान गप्पा चालू असतात आणि लेक तूम्हाला विचारतो "आई लॅपटॉपची बॅग कुठे?" तुम्ही मनात "लॅपटॉपची बॅग? हे काय नवीन? अशी कोणती बॅग माझ्याजवळ होती का? अर्रर्रर्रर्रर्र लॅपटॉपची बॅग... हो.. ती माझ्याजवळच होती. कधी होती? मुंबईला? की अबूधाबीला? ते लेकरू. तो अमूल्य डेटा.. बाबो कुठे हरवली मी? विमानातच ठेवली कि काय?" तुमचा चेहरा हसरा ते रडवेला होतो. तुम्ही लॅपटॉप हरवला आहे ह्याची तुम्हाला तीव्र जाणीव होते आणि तुमच्या पोटात खड्डा पडतो. तुमच्या सगळ्या प्रोजेक्ट्सचा डेटा, तुमचे नवीन प्रोजेक्ट्स आणि सगळा पर्सनल डेटा घेऊन हे लेकरू हरवलेलं असतं.

इतका वेळ हास्यविनोद करणारे तुमचे कुटुंब अचानक तणावग्रस्त होते. आजूबाजूचे लोक संशयाने तुमच्याकडे पहायला लागतात. शक्य तितका शान्त चेहरा ठेवून तुम्ही इमिग्रेशनच्या चौकशीला सामोरे जाता. तिथून बाहेर पडल्यावर तुमच्यावर लेक आणि हे मिळून प्रश्नांचा भडीमार करतात आणि तुम्हाला लक्षात येतं कि अबूधाबीला लेकाच्या आणि सोन्याच्या बांगड्यांच्या नादात तुम्ही लॅपटॉप नामक लेकराकडे साफ दुर्लक्ष्य केलेलं असतं त्यामुळे ते लेकरू तिथल्या सिक्युरिटी चेकच्या ट्रे मधुन बाहेरच येत नाही. तिथेच रुसुन बसतं.

अश्या प्रकारे एका अत्यंत सुखद प्रवासाचा अंत, तुमच्याच चुकीमुळे दुःखद झालेला असतो. पंधरा दिवसांचा आनन्द एका क्षणात नाहीसा झालेला असतो. त्यानंतर घरी येऊन आधी तुम्ही वेगवेगळे पर्याय शोधता कि लॅपटॉपचा शोध नक्की कसा घ्यायचा? अबूधाबीलाच आहे कि अजून कुठे? वेगवेगळे प्रयत्न, फोन, इमेल्स करुन तुम्हाला कळत कि लॅपटॉप अबूधाबीच्या एअरपोर्टवरच आहे आणि सुरक्षित आहे. थोडी जीवाला शांतता मिळते. मग त्या लेकराला घरी कसं आणायचे, ह्याचे प्रयत्न सुरु होतात. पण यश काही येत नाही.

खूप प्रयत्न, बरेचसे पैसे आणि प्रचंड मनस्तापानंतर तो लॅपटॉप सहा महिन्यांनी म्हणजे मागच्या आठवड्यात तुम्हाला मिळतो.

उतु नका मातु नका, घेतला लॅपटॉप विसरू नका. ही साठा उत्तराची लॅपटॉपची कहाणी पाचा उत्तरी सुफळ सम्पुर्ण. 


सौ. राजश्री उपेंद्र पुराणिक

त्यांचं सध्या काय चालु आहे?

मागे एकदा म्युनिक मधल्या भारतीय ब्युटी पार्लर मध्ये गेले होते. म्युनिक मधलं भारतीय ब्युटी पार्लर असल्यामुळे तिथे समस्त भारतातील वेगवेगळ्या राज्यांमधल्या लेडीज बायका भेटतात. तेलगू, तमिळ, बंगाली, पंजाबी, हिंदी, गुजराती अश्या अनेक भाषा बोलणाऱ्या भरपूर जणी त्या निमित्ताने ओळखीच्या झाल्या आहेत. तसं आपल्याला सगळे उत्तर भारतीय आणि दक्षिण भारतीय सारखेच वाटतात. कारण आपण पडलो महाराष्ट्रीयन. त्यांना बिचाऱ्यांना मी नक्की कोणत्या राज्यातली आहे हे कळत नसावं बहुतेक कारण माझ्या रंगावरून उत्तर भारतीय बायका मला दक्षिण भारतीय समजतात आणि जिथे तिथे हिंदी बोलल्यामुळे दक्षिण भारतीय बायका मला उत्तर भारतीय समजतात.  

तर दिवाळी जवळ आल्यामुळे पार्लर मध्ये लेडीज बायकांची गर्दी होती. पार्लरवाल्या ताई हिंदी भाषिक असल्यामुळे मी त्यांच्याशी हिंदीत बोलले आणि बाकी दोघी तिघी नक्की कोणत्या भाषेत बोलत होत्या ते त्यांच्या बोलण्यात "प्रभास" चा उल्लेख आल्यामुळे माझ्या टवकारलेल्या कानांनी माझ्या मेंदूला "तेलगू" अशी सूचना केल्यामुळे मला कळले. आता "प्रभास" कोण, कुठला हे जर आपल्या सारख्या लेडीज बायकांना माहित नसेल तर धुत्त अपनी जिंदगानी पे. तो बाहुबली सिनेमा काय बघितला आणि... 

तर विषय एकंदर मी, पार्लर आणि लेडीज बायका होता. आधी तिथे हिंदी भाषिक ताई त्यांचं काम करण्यात मग्न असाव्यात आणि ह्या तेलगू ताया त्यांच्या भाषेत गॉसिप करण्यात. पण माझी तिथे एंट्री होताच हिंदी भाषिक ताईंना जरा बरं वाटलं कारण त्यांच्या बरोबर गॉसिप करायला कोणीतरी आलं होतं. हा सगळं तेलगू, हिंदी किलबिलाट तिथे चालु असताना, अजून एका दक्षिण भारतीय भाषेवाल्या ताई तिथे अवतरल्या. त्यांची आणि माझी आधीपासून ओळख असल्यामुळे आम्ही इंग्रजी मध्ये बोलायला लागलो. त्यामुळे पुढे तिथे जो काही भाषिक जांगडगुत्ता चालू होता ह्याची तुम्ही नक्कीच कल्पना करु शकता. 

मी आपली मेरा नम्बर कब आयेगा? असा विचार मराठीत करत एकीकडे इंग्रजी आणि हिंदी बोलण्याचा प्रयत्न करत होते आणि अचानक तिथे तेलगू भाषिक तायांमध्ये "बिग बॉस" नामक एका भारतीय टीव्हीवर चालू असलेल्या शोचा विषय निघाला. ते ऐकून हिंदी, तेलगू आणि तमिळ ताया लगेच इंग्रजीमध्ये, चक्क एकमेकींशी बोलायला लागल्या. 

हा विवक्षित "बिग बॉस" नावाचा शो मराठी मध्ये पण असतो हे तुम्हाला कितीही माहित नाही असे वाटत असले तरी फेसबुकवर असल्यामुळे लोकांच्या त्याविषयीच्या रंजक पोस्ट वाचून, न बघताही त्याची खडानखडा माहिती तुम्हाला असते. त्यामुळे आता मीही अगदी मन लावुन समस्त भारतीय भाषिक लेडीज बायकांच्या इंग्रजी संवादाकडे लक्ष देत होते. प्रत्येकजण स्वतःच्या प्रातांतील "बिग बॉस" वषयी सांगत होती. 

एकंदर सूर असा होता कि तद्दन भिकार शो आहे, लोकं फालतू भांडत बसतात, सगळं स्क्रिप्टेड असतं, नुसता शो ऑफ असतो, प्रचंड लफडे असतात, हिचं त्याच्याशी, तिचं ह्याच्याशी, काहीजणी खूप अंगप्रदर्शन करतात वगैरे वगैरे. प्रत्येक जण आपापलं मत नोंदवत होती आणि हिंदी भाषिक ताई बऱ्याच वर्षांपासुन म्युनिकमध्ये असल्यामुळे म्हणाल्या की जर्मनीच्या टीव्ही वर पण असतंय बरं बिग बॉस आणि ते खूपच ओपन असतंय, त्यात तर लोक एकमेकांसमोर कपडेही बदलतात. इतका वेळ श्रोत्याची भूमिका घेतलेली मी तिच्या ह्या वाक्यावर म्हणाले की "That`s what people want to watch, right? They are providing you the content." 

तिथे एकच हश्या पिकला आणि सगळ्या एकदम शांतच झाल्या. भयाण शांतता पसरली. मी तिथून निघेपर्यंत एकीचाही पुन्हा आवाज नाही आला. प्रत्येकीच्या हातात फोन होता आणि त्या सगळ्या फेसबुकवर रमल्या. Which is different kind of Big Boss. मी आपलं निघताना सगळ्यांना शुभ दीपावली म्हटलं तर "कोण आहे हि बाई?" अश्या नजरेने सगळ्यांनी माझ्याकडे पाहिलं. मी पटकन तिथून सटकले; न जाणो त्या सगळ्या मला बिग बॉसचा एखादा एपिसोड दाखवायच्या आणि माझाच गेम व्हायचा. 

मागे एकदा असच माझ्या मराठी मैत्रिणीने विचारलं होतं कि कोणती मराठी सिरीयल बघतेस आजकाल? तर मी बापुडवाणा चेहरा करत कोणतीच नाही म्हटल्यावर तिने जो कटाक्ष माझ्यावर टाकला ना तो मी कधीच नाही विसरणार आणि तिच्या धाकापायी मी परत एकदा युट्युबवर "एका लग्नाची दुसरी गोष्ट" सिरियलचं पारायण केलं होतं. सध्या कोणती मराठी सिरीयल बघतेय असं कोणी विचारलं तर आता माझं उत्तर तयार असतं. पण प्रचंड पिअर प्रेशर आहे हे!!
आता मला कळलं कि मला इथे जास्त मैत्रिणी का नाहीयेत ते. 

बरं ते जाऊद्या, सध्या बिग बॉस मध्ये काय चालु आहे?



सौ. राजश्री उपेंद्र पुराणिक 

Deja vu

मागच्या महिन्यात स्लोवेनियातल्या लुबुयाना नावाच्या शहराला भेट देण्याचा योग आला. छोटंसं टुमदार शहर. अवघ्या ५ किलोमीटर परिघात शहराचा मध्यवर्ती भाग, जिथे हजारो पर्यटकांची गर्दी. इकडे उन्हाळ्यात साधारण सगळ्याच युरोपच्या शहरांमध्ये दिसणारे दृश्य. 

तिथेच एका आईसक्रीम च्या दुकानाबाहेर लागलेली रांग. एवढी मोठी रांग, तेही आईसक्रीम साठी, नक्कीच काहीतरी भारी असणार; असा विचार करून तुम्ही पण त्या रांगेचा एक भाग होता. रांगेत उभे असताना, दुकानाबाहेरील पाटी वाचताना, त्या दुकानाचे मेनूकार्ड बघताना तुम्हाला अचानक "देजावू" फिलिंग यायला लागतं. पण त्या देजावू भावनेला कोणत्याही प्रकारचा भाव न देता तुम्ही आईसक्रीमची नक्की कोणती वेगळी चव चाखावी हा विचार करायला लागता. वेगवेगळ्या चवींविषयी वाचताना पुन्हा तेच देजावू. त्या देजावू भावनेच्या भरातच तुम्ही तिथल्या मुलीला ऑर्डर देता. पण तुमच्या चेहऱ्यावरचे देजावू भाव बघून ती बुचकळ्यात पडते आणि पुन्हा तुम्हाला ऑर्डर विचारते. यथावकाश सगळ्यांचे आईसक्रीम घेऊन तुम्ही त्या मुलीला पैसे देऊन तिथून निघता. तरी बरं त्या मुलीला पाहून देजावू नाही वाटलं. ह्यांना विचारायला पाहिजे?

अरे काय प्रकार आहे हा? कोण कुठला स्लोव्हेनिया देश, त्यातले लुबुयाना आणि तिथले हे "ककाओ Cacao" नावाचं आईसक्रीमचं दुकान. असा देश नकाशावर आहे आणि तिथे काहीतरी खास प्रेक्षणीय स्थळं आहेत हे इथे आल्यावर कळलं. तरीही सारखसारखं इथे आधी येऊन गेलोय हि भावना पिच्छा सोडत नसते. म्हणजे "कुछ पिछले जनम का रिश्ता" वगैरे आहे कि काय? असे फिल्मी विचार करतच तुम्ही अवीट गोडीचे आईसक्रीम सम्पवता. 

लेकाला अजून एक आईसक्रीम पाहिजे म्हणून तुम्ही पुन्हा मेनूकार्ड पाहता आणि तिथे खाली दिलेले वाक्य वाचल्यावर तुम्हाला तुमच्या देजावू चा उलगडा होतो. तिथं लिहिलेलं असतं "आमची शाखा कुठेही नाही (एक दोन अपवाद वगळता)". हे वाचून तुम्ही मनाने २०१०-११ सालातल्या पुण्यात पोहोचलेले असता. (नाही नाही, चितळेंची शाखा नाहीये स्लोव्हेनिया मध्ये. कुठेही शाखा नाही म्हटलं कि तेच नाव येतं डोक्यात). तेव्हा पेपरमध्ये एका खास आईसक्रिमच्या दुकानाविषयी लेख आलेला असतो(त्या लेखात त्या दुकानाचे फोटोज पण असतात). कोण्या एका युरोपिअन देशात खास चवींचे आईस्क्रीम्स मिळतात. वगैरे वगैरे. ते वाचताना तुम्ही विचार केलेला असतो "बघू कधी आयुष्यात तिथे गेलो तर नक्कीच हे आईसक्रीम खाऊ." तुम्हाला तेव्हा स्वप्नही पडतं कि तुम्ही तिथे जाऊन आईसक्रीमचा यथेच्छ आस्वाद घेताय. 

असा तो देजावू आणि स्वप्नाचा धागा अवचितपणे जुळलेला असतो. तुम्ही मनोमन आनंदी होता की "सपने कभी कभी सच भी होते है!" आणि लुबुयाना मधल्या २-३ दिवसांच्या वास्तव्यात खरोखर त्या आईस्क्रीमच्या वेगवेगळ्या चवींचा यथेच्छ आस्वाद घेता. 

म्युनिक मध्ये आल्यावर तुम्हाला पुन्हा स्वप्न पडतं की तुम्ही या आईसक्रीमच्या दुकानाची फ्रँचायझी घेतलीये! 

सपने देखने चाहिये! क्यों? 

PS: Déjà vu is the feeling that one has lived through the present situation before. The phrase translates literally as "already seen". 

सौ. राजश्री उपेंद्र पुराणिक 

तुणतुणं

तुमची ट्रिप बऱ्यापैकी मनाजोगी झालेली असते. तुमच्या मनाजोगी हं! लेकाला सगळीकडचे तेच तेच युरोपिअन आर्किटेक्चर पाहून जाम कंटाळा आलेला असतो. त्यामुळे ट्रिप सम्पवून कधी एकदा घरी जाऊन पडतोय असं त्याला झालेलं असतं आणि तुम्हाला वाटत असत की अजुन एखादा दिवस राहिलो असतो. पण प्रत्येक गोष्ट थोडीच तुमच्या मनासारखी होत असते! नाही का? त्यामुळे परतीच्या वाटेवर निघण्यासाठी एकदाचे तुम्ही बुडापेस्ट स्टेशनला येता.

स्टेशनवर आल्या आल्या समोरच्या बोर्डवरची अक्षरं वाचुन चिरंजीव इतक्या जोरात "काय्य्ये हे" किंचाळतात की त्यामुळे आजुबाजूच्या प्रवाश्यामध्ये "डर का माहौल" होतो. त्या डर के माहौल में तुम्ही ती अक्षर वाचता आणि तुम्हाला कळतं म्युनिकला जाणारी ट्रेन १ तास उशीरा आहे. तुम्ही त्याला समजावून सांगता की अरे १ तास म्हणजे काहीच नाही आम्ही लहान होतो तेव्हा ट्रेन्स कमीत कमी ३-४ तास उशिरा यायच्या, वगैरे वगैरे. पण आजकाल मुलांवर समजवण्याचे काडीचेही परिणाम होत नाहीत.

कसाबसा एक तास होतो आणि ट्रेन बुडापेस्ट स्टेशनहून म्युनिकच्या दिशेने प्रयाण करते. ट्रेन निघाल्या निघाल्या ट्रेनचालक एक तास उशीर झाल्याबद्दल इतक्या मार्दव स्वरात सगळ्या प्रवाश्यांची माफी मागतो ना की बास! ते माफीचे उद्गार ऐकल्या ऐकल्या इकडे चिरंजिवांचे पूर्ण युरोपच्या रेल्वे सिस्टीमवर ताशेरे ओढणे सुरु होते. म्हणून पुन्हा तुम्ही त्याला समजवण्याचा एक अयशस्वी प्रयत्न करता, पण तुमचेच चिरंजीव ते, कुणाच्या "बा चे ऐकून घेतील तर शपथ!

तुम्हाला एक गहन प्रश्न पडतो की हे लोक रेल्वेच्या डब्यात बोर्ड का लावत असतील? त्यावर लगे ट्रेन ची स्पीड, पुढच्या गावाला पोहोचण्याची वेळ, म्युनिकला पोहोचण्याची अपेक्षित वेळ, इत्यादी गोष्टी. ते पाहून पाहून चिरंजिवांच्या ताशेरे ओढण्याच्या प्रतिभेला फुटणारे धुमारे पाहून, नाही ऐकुन, तुम्हा दोघांच्या मनात विचार चमकून जातो "बरं आहे इथे कोणाला मराठी कळत नाही ते."

कसेकबे चिरंजीव पुस्तक वाचण्यात गुंग होतात आणि तुम्ही सुटकेचा निश्वास टाकणार तोच, ट्रेन हंगेरीची बॉर्डर सोडून ऑस्ट्रियात येते. त्यामुळे त्या गावात ट्रेनचालक बदलतो. नवीन ट्रेनचालक पुन्हा तीच माहिती देतो कि बुडापेस्ट मध्ये झालेल्या टेक्निकल प्रोब्लेममुळे ट्रेनला एक तास उशीर झाला आणि पुन्हा तेव्हढ्याच आर्जवी स्वरात सगळ्या प्रवाश्यांची माफी मागतो. झालं, बटन ऑन केल्यासारखे तुमचे चिरंजीव पण त्यांची टेप सुरु करतात. "असे कसे लेट होऊ शकतात हे लोक? आपल्याला आता किती रात्र होईल घरी पोहोचायला..... on and on... ."

प्रत्येकवेळी तिकीट चेकर आले की तेच, ट्रेनची स्पीड कमी झाली की तेच, प्रत्येक गावाला ट्रेन थांबली की तेच, तुम्ही झोपण्याचा प्रयत्न करायला लागले की तेच, काही खाणार का विचारलं कि तेच. अर्रर्रर्र भुणभुण चालूच. ह्यावर एकच काय तो तुमच्या कानांना दिलासा असतो, तो म्हणजे पुन्हा ऑस्ट्रिया सम्पुन जर्मनीच्या बॉर्डरवर ट्रेनचालक बदलल्यावर, तिने अगदी शांत स्वरात तुमची मागितलेली माफी. त्यांचे ते शब्द ऐकून, तुमच्या (भुणभुणीने)दुखऱ्या झालेल्या कानांवर कोणीतरी  फुंकर घालतंय असं वाटतं.

हतबल झालेले तुम्ही समोरच्या टेबलवर डोकं ठेवून, डोक्यावर स्टोल घेऊन, कानात बोटं घालून झोपायच्या तयारीत असतानाच पोलीस दत्त म्हणून उभे राहतात. त्यांना तुमचे पासपोर्ट पाहून तुमचं थोबा.. म्हणजे चेहरा बघायचा असतो. तुम्हाला वाटतं आता हे पण माफी मागतील आणि तुमच्या समोरचं तुणतुणं चालू होईल. पण देवकृपेने पोलीस तुमच्या सगळ्यांचे गांजलेले थोबा.. चेहेरे पाहून लगेच दुसऱ्या प्रवाश्यांकडे मोर्चा वळवतात. 

कसातरी सहा साडे सहा तासांच्या प्रवासानंतर हा चिरंजीवांची भुणभुण आणि ट्रेनचालकांची माफीचा खेळ सम्पतो. पुन्हा एकदा सगळ्यात शेवटी त्या ट्रेनचालक ताईचे माफीचे शब्द ऐकून तुम्हाला मनाशी खात्रीच पटते की म्युनिक स्टेशनला नक्कीच रेल्वेचे लोक तुमचं हार तुरे देऊन आणि तुमच्या पायावर लोटांगण घालून तुमचं यथोचित स्वागत करणार. एक तास ट्रेन लेट झाली म्हणून इतक्या वेळा माफी मागणारे, त्यावर अजुन अर्धा तासाच्या उशीरावर एवढं तर करूच शकतात, नाही का! पण तुमचा भ्रमनिरास होतो.

म्युनिक स्टेशनवर उतरल्या उतरल्या बंद झालेल्या तुमच्या तुणतुण्याला घेऊन तुम्ही घरी पोहोचता आणि "उद्या सकाळी डब्यासाठी काय भाजी करावी बरं?" ह्या यक्ष प्रश्नाचे उत्तर शोधण्यात मग्न होता!!


सौ. राजश्री उपेंद्र पुराणिक

वृत्ती

युरोप मध्ये प्रवास करताना फारच परस्पर विरोधी अनुभव येतात.

बुडापेस्टची ट्रिप महिना दोन महिने आधी अगदी दहा वेळा हवामानाचा अंदाज घेऊन बुक केली होती. पण इथले हवामानाचे अंदाज कितीही अचूक असले तरी पाऊस हमखास तुम्हाला गाठतोच. ज्या दिवशी आम्ही तिथे पोहोचलो त्या रात्रभर पाऊस कोसळत होता. वाटलं आता दुसरा दिवस वाया जातोय कि काय? पण सकाळीच पाऊस थांबला आणि जिवात जीव आला कारण त्या अख्ख्या दिवसाची आम्ही सिटी टूर बुक केली होती.

सकाळी लवकर आवरुन त्या हॉटेल मध्ये जरा घाबरतच नाश्ता केला. घाबरत यासाठी की आदल्या रात्रीच "बाली" चा व्हिडीओ पाहिल्यामुळे उगीचच असं वाटत होतं की त्या ब्रेकफास्ट रुम मधल्या सगळ्या लोकांनी तो व्हीडीओ पहिला आहे आणि ते संशयी नजरेने तुमच्याकडे पाहत आहेत. चहा घ्यायचीही चोरी वाटायला लागली. कारण कॉफी मशीनमध्ये गरम पाणी शोधणे, मग ४-५ प्रकारच्या टी-बॅग्ज मधून आपल्याला हवी ती टी -बॅग शोधणे, दुधाची किटली शोधणे, साखर किंवा मध शोधणे, हे सगळं आजुबाजूला असलेल्या लोकांच्या आणि ह्यांच्या नजरेचा सामना करत शोधणे म्हणजे फार कठीण काम असत बघा. ह्यांना वाटत असतं कि बायकोने स्वतःचं किचन असल्यासारखं पटकन चहा करावा. असो.

तर कटू अनुभव

स्वच्छ ऊन पडलं असल्यामुळे दुपारपर्यंत बरेचसे महत्वाचे पॉईंट्स पाहुन झाले होते आणि हळुहळु आभाळ दाटुन आलं म्हणून मग आम्ही जेवणासाठी एका ठिकाणी बसमधून उतरलो. वाटलं कि पाऊस सुरु झाला तर पंचाईत व्हायची. आणि पंचाईत झालीच, आम्ही रेस्टॉरंट शोधेपर्यंत मुसळधार पाऊस सुरु झालाच. पटकन आडोश्याला थांबुन आम्ही रेनकोट्स अंगावर चढवले आणि तश्या पावसात पुन्हा रेस्टॉरंट शोध मोहीम सुरु केली. पोटात कावळे कोकलत होते अक्षरशः. कसंतरी एक इटालियन रेस्टॉरंट सापडलं. आम्ही त्या रेस्टॉरंटच्या दारात कुठे रेनकोट्स अडकवायला जागा आहे का ते बघत होतो. कारण म्युनिच मध्ये बऱ्याचश्या रेस्टॉरंटच्या दारातच रेनकोट आणि छत्री ठेवायला जागा असते. तिथे तशी कोणतीच व्यवस्था दिसली नाही म्हणून आम्ही रेनकोट्स काढून आत जाणार तेवढ्यात तिथला वेटर काचेचं दार उघडून बाहेर येऊन आम्हाला म्हणाला की रेस्टॉरंट बंद आहे. तुम्ही आत नाही येऊ शकत. अरे ये क्या बात हुई?

आतमध्ये लोकं बसुन जेवत होते, बाहेरून लोक आत जात होते पण त्यांनी आम्हाला येऊ दिलं नाही. इतका संताप आला होता ना, वाटलं तसंच आत जावं आणि ओल्या रेनकोटचं पाणी पूर्ण रेस्टॉरंट भर झटकून यावं.  त्याला नक्की काय अडचण होती देव जाणे, आम्ही रेनकोट घालूनच आत येऊ असं वाटलं कि अजून काही त्यालाच माहित. पण आमच्या सकाळपासूनच्या आनंदावर विरजण पडलं. म्हटलं ह्याने "बाली" चा व्हिडीओ पहिला की काय? पण म्हणतात ना गरजवंतांला अक्कल नसते. आम्हाला कडाडून भूक लागली होती, पाऊस मी म्हणत होता आणि आम्ही परक्या देशात होतो त्यामुळे आम्ही पुन्हा रेस्टॉरंट शोध सुरु केला. कसबसं थोड्या अंतरावर एक तुर्किश रेस्टॉरंट दिसलं, तिथल्या लोकांनी कोणतेही आढेवेढे न घेता आम्हाला आतही घेतलं आणि व्यवस्थित खायला दिलं.

ह्या विचित्र अनुभवामुळे मन खट्टू झालं होतं. पण आम्ही ते सगळं सोडून देऊन पाऊस थांबल्यावर पुन्हा आमचा सिटी टूर सुरु ठेवला. 

चांगला अनुभव

संध्याकाळी पुन्हा पाऊस सुरु झाला आणि आम्ही पुन्हा दुसऱ्या ठिकाणी जेवणासाठी रेस्टॉरंट शोधत होतो. पुन्हा आम्हाला एक इटालियनच रेस्टॉरंट सापडलं. हे तर दुपारच्या रेस्टॉरंट पेक्षा हाय फन्डू होतं. दुधाने तोंड पोळलं कि माणुस ताकही फुंकुन पितो. त्यामुळे पुन्हा आम्हाला वाटलं हे लोकही कदाचित आम्हाला आत घेणार नाहीत, आपण आपलं मॅकडी वगैरे शोधू. तर काय आश्चर्य! आम्ही त्या रेस्टॉरंटच्या जवळ जातो न जातो तोच आतल्या वेटर ने हसुन आम्हाला आतमध्ये जागा आहे असं सांगितलं. आम्ही व्यवस्थित रेनकोट्स बाहेर काढून आत गेलो. त्याने त्याच अदबीने आमची ऑर्डर घेतली. अगदी आपुलकीने पास्ता स्पायसी करू ना विचारलं. आम्ही अगदी पोटभर जेऊन खुश झालो. बिल देताना तो वेटर आमच्याशी मस्त गप्पा मारत होता. "तुम्ही भारतीय ना? मला तुम्हाला पाहुनच समजलं. म्हणूनच मी पास्ता स्पायसी बनवू ना म्हणालो. कारण आमच्याकडे भारतीय लोक आले कि आधी जेवण स्पायसी बनवा सांगतात. पुढच्या वेळी बुडापेस्टला आलात कि या नक्की." किती छान वाटलं म्हणून सांगू, दुपारपासून मनावर पसरलेलं मळभ क्षणात दूर झालं.

आई मला लहानपणापासुन सांगते की जिभेला नेहमी गुळ खाऊ घालावा, म्हणजे माणसं जोडली जातात.  तेच खरं!! एक मात्र खरं आहे. जगात कुठेही जा माणसाची वृत्ती सगळीकडे सारखीच!!


सौ. राजश्री उपेंद्र पुराणिक 

The Great Time Travel

ज्या वयात तुम्हाला "माझा आवडता प्राणी" निबंधात काय लिहावे हे सुद्धा सुचत नसे त्या वयात तुमचा मुलगा शिवाजी महाराजांच्या पुस्तकाचे पारायणं करून एक अप्रतिम गोष्ट लिहितो तेव्हा तुम्हाला तुमच्या भावना शब्दात व्यक्त करता येतच नाहीत. गोष्ट थोडी मोठी आहे पण जरूर वाचा!!

        It was a nice and calm Sunday morning. Ishan was sleeping in his bed although it was 9 am and suddenly he woke up feeling like an electric shock went through his body. Ishan is a very wealthy man and owns a gargantuan mansion. When he ate breakfast, he only thought of one person "King Shivaji Maharaj!" He always thought of the day King Shivaji Maharaj killed Afzal Khan and the tragic treaty with Mirza Raje Jaysingh. He was upset that he couldn't meet the great King Shivaji Maharaj.

    On the same day, that afternoon Ishan went to get some groceries. He was leaning down to get some milk, in the corner of his eye he spotted something weird but he thought it was him just seeing things. He is a great shooter, he often went to the shooting range with his shooting equipment. Here he also saw the same weird thing and went to check, as he thought he was getting closer the thing also seem to be getting closer and suddenly Ishan stepped into it.

   When he got out of that thing he saw dense jungle and troops dressed in traditional Maratha military uniforms. He still had his shooting pistol held in his hand. It did not take him time to recognize the landscape which was the Jawali near Fort Pratapgad where King Shivaji Maharaj killed Afzal Khan. Ishan's joy had no bounds, he had just traveled through time in the year 1659. After a few minutes he heard a devastating scream and he thought "whose scream is that? Is it Afzal khan's?" And a few seconds later he heard another scream which was mostly from Sayyad Banda when Jiva Mahala cut off his hand with dandpatta because Sayyad Banda was about to attack King Shivaji Maharaj. Ishan also got the opportunity to see The Great King Shivaji Maharaj with his own eyes. He could not believe his eyes. What a great warrior and visionary he was!

When the time came the cannons boomed at Pratapgad and at the same time the air was filled with shouts of "Har Har Mahadev" the Maratha war cry. Ishan also shouted Har Har Mahadev, he was filled with pride. He did not even know what to do, to stay back or charge in. He decided to stay back because he thought he would get killed in madness. The soldiers were fighting in such a vicious close combat he could not even fire his gun to support Maratha troops. The fierce battle went on and on until evening. Afzal khan's camp was devastated. The Marathas celebrated their victory with joy.

On the other hand Ishan wanted to serve under King Shivaji Maharaj to help him build the Swarajya and he also wanted to help Bajiprabhu Deshpande in escaping King Shivaji Maharaj from Fort Panhala, so he joined king Shivaji Maharaj’s army. But he was a mere soldier, he had to change his guard duties from Fort Pratapgad to Fort Panhala. So he sat down brainstorming ideas. He got a fantastic one, plead his general to let him get a guard duty on Fort Panhala. After some weeks, he got the job he was willing for and relocated to Panhala.

For some months he planned how to help Bajiprabhu Deshpande and buy time for King Shivaji Maharaj to escape. Finally the day came that King Shivaji arrived on Fort Panhala. It would be only a month before Panhala would get surrounded by Sidhhi Jauhar's troops. And the day came when the fort was surrounded by Sidhhi Jauhar's troops. A month passed by until a sage scaled the walls of Panhala. He somehow got to the tight security ring and got in the fort. He was one of the spies. He provided crucial information on how to escape. On the 125th day of siege King Shivaji Maharaj started planning on how to escape.

The plan was that King Shivaji Maharaj in a palanquin would escape through a security breach in different direction while another palanquin with the sacrificial soldier was to go down and get caught so that he can buy some time for King Shivaji Maharaj to escape. Ishan volunteered to be the sacrificial soldier and go down in second palanquin. He would take his shooting pistol with him. Though he volunteered as a sacrificial soldier, he wanted to get out alive from that situation. So he thought an escape plan for himself.

"If I am captured by Sidhhi Jauhar's troops, they will bring me to his tent and after a while I will shot him dead with my pistol. Then kill guys around the tent and flee on horseback. For that somehow, I need to hide my pistol. That's a good escape plan." He muttered to himself. As his pistol was small he could hide it in his shoe.

As night fell, the rains were lashing outside. On 130th day the fort doors were finally opened and both palanquins moved down the fort. Spies kept them informed every 50 steps. After a while Ishan heard a voice calling 'stop'! The real king Shivaji Maharaj has well made it pass the siege and heading towards fort Vishalgadh. After Ishan's palanquin stopped, Siddhi Jauhar's soldier conveyed the message to him that King Shivaji Maharaj is captured. Ishan stepped out of palanquin disguised as king Shivaji Maharaj and soldiers guided him towards Siddhi Jauhar's tent. Siddhi Jauhar asked him few questions. Ishan knew that a messenger is coming to tell that he was the fake King Shivaji so he bend the knee before Siddhi Jauhar for mercy and very skilfully took out his pistol and shot three times “Bang. Bang. Bang!!! “Barked the pistol.

Instantly Siddhi Jauhar lay dead in front of him and he killed the two guards standing there. Before other guards could come in, he ran out of the tent and saw horse with an empty saddle. He leaped in the air and landed on the saddle and fled. Soldiers followed him and suddenly everything went black and he was back in the shooting range. "That adventure is for the history books dude", he said to himself and smiled. When he got back home, he wrote a story about his adventure which you have just finished reading

Master Ishan Puranik

किल्ली

तुम्ही कचरा टाकायला म्हणून २-३ छोट्या पिशव्या एका हातात घेता मग लक्षात येतं कि बाहेर थंडी आहे म्हणून त्या पिशव्या दाराच्या बाहेर ठेऊन पटकन जॅकेट अंगावर चढवता. मग लक्षात येतं कि घराची किल्लीच घेतली नाहीये म्हणून घरात जाऊन किल्ली आणेपर्यंत तुमच्या लक्षात येतं कि मॅगी काकू त्यांच्या घराचं दार उघडत आहेत म्हणून तुम्ही पटकन किल्ली जॅकेटच्या खिशात टाकून, कचऱ्याच्या पिशव्या कश्याबश्या उचलून तिथून चक्क पळ काढता.

कचरा डस्टबिन मध्ये टाकून आजूबाजूच्या झाडांवर फुललेली फुलं आणि नवीनच येऊ घातलेली कोवळी पानं बघत रमतगमत तुम्ही घराकडे निघता. ह्या रमण्यात आणि गमण्यात तुम्ही उगीचच जॅकेटच्या खिशात हात घालता आणि... तुमच्या पायाखालची जमीन सरकते. हाय रे कर्मा तुमच्या खिशात घराची किल्ली नसते. तुम्ही पटकन दुसरा खिसा चेक करता लेकिन किल्ली का कही नामोनिशान नहीं मिलता.

आता तुम्हाला जाणीव होते कि इथेच तर कचरा टाकायला जायचय असं म्हणून तुम्ही मोबाईल आणलेला नाहीये आणि कचरा टाकायला जाताना तशी पर्स घेऊन जायची पद्धत आपल्याकडे अजून तरी रूढ नाहीये त्यामुळे तुमच्याजवळ पर्स नसते आणि ओघानेच एकहि सेंट नसतो. त्यामुळे बाहेर जाऊन ह्यांना फोन करायचा प्रश्न निकालात निघतो. ह्यांचा विचार येताच त्याचा चष्मा डोळ्यांसमोर आय मिन चष्म्याच्या आतले मोठे डोळे दिसतात. आता काय? हा प्रश्न आ वासून तुमच्या समोर उभा असतो. मघाशी बघितलेल्या फुलपानात किल्ल्या दिसायला लागतात. तुमचे पाय अचानक तुम्हाला सांगतात कि बाई थन्डी आहे कारण पायात फक्त स्लीपर असते. किल्ली घरातच राहिल्याच्या विचाराने तुम्हालाही थन्डीची जाणीव होते. 

मग विचार येतो इथून मॅगी काकूंना आवाज देऊ त्या गॅलरीत येतील आणि बिल्डिंगच दार उघडतील; कमीतकमी बिल्डिंगच्या आत तरी जाऊ. पण काकू कदाचित बाहेर गेलेल्या असतात. मग तुम्ही बिल्डिंगच्या खाली येऊन मैत्रिणीच्या घराची बेल वाजवता तर तीही घरात नसते. आता जीवाची नुसती किल्ली किल्ली व्हायला लागते. तरीही तुम्ही एक दोन ओळखीच्या लोकांच्या घरची बेल वाजवता पण पुण्यातल्या सारखं इथेही एक ते चार संचारबंदी असते. कोणीही उत्तर देत नाही. एव्हाना थन्डीनी पाय गारठून गेलेले असतात. दुसरी किल्ली संध्याकाळी ७ पर्यन्त तरी घरी येणार नाहीये हे कळून चुकतं त्यात लेक शाळेतून आल्यावर तो जे काय चार प्रेमाचे शब्द बोलेल तेही डोक्यात येतात. असे लाखो विचार तुमच्या डोक्यात किल्ली करत असतात... म्हणजे डोक्यात कल्ला करत असतात.

तेवढ्यात एक कुरियरवाले काका कोणाचं तरी कुरियर घेऊन येतात आणि तुमच्याकडे विचित्र नजरेने बघतात. त्यांनी ज्या कोणाचं कुरियर आणलंय ते बिल्डिंगचं दार उघडतात आणि तुम्ही पटकन त्यांच्या मागोमाग आत जाता तर कुरियर काका तुम्हाला हटकतातच "इथेच राहता का तुम्ही?" तुम्हीही तोऱ्यात सांगता हो म्हणून. ते निघून गेल्यावर पुन्हा आता काय? हा प्रश्न तुमच्या समोर किल्ली करत असतो.. म्हणजे नाचत असतो.

मग तुम्ही ठरवता कि आपल्या घराच्या मजल्यावरच्या पायऱ्यांवर बसुया आणि मॅगी काकू आल्या कि ह्यांना फोन करू. पण तुम्हाला जाणीव होते कि तुम्हाला ह्यांच्या फोन नंबर मधले २-४ आकडेच आठवत आहेत, पूर्ण नम्बर चक्क पाठ नाहीये. किस जनम का बदला ले रहे हो भगवान? असे विचार पुन्हा डोक्यात किल्ली करत असताना तुम्ही लिफ्टच्या बाहेर येता आणि तुमच्या घराच्या दारात असलेल्या पायपुसण्यावर घराची किल्ली तुमच्याकडे बघून वाकुल्या दाखवत असते. मॅगी काकूंना टाळायच्या गडबडीत किल्ली जॅकेटच्या खिशात न जाता पायपुसण्यार पडलेली असते. तिला प्रेमाने हातात घेऊन, कुलूप उघडून आत आल्यावर तुम्ही आधी जॅकेटच्या खिशात २ युरोचं नाणं ठेवता आणि मग ह्यांचा फोन नम्बर घोटून घोटून पाठ करता.

पण ते काहीही असो मॅगी काकु जवळपास असल्या कि मला पोस्ट लिहायला विषय मिळतोच!!

सौ. राजश्री उपेंद्र पुराणिक 

किस्सा ए मॅगी काकू #१

हि गंमत आहे मॅगी काकुंची. मॅगी काकु म्हणजे माझी जर्मन शेजारीण. साठ पासष्ट वर्षांच्या असतील पण अजिबात वाटत नाहीत. गोड आहेत दिसायला. एकदम टापटीप. एकटयाच राहतात. रोज सायकलिंग करतात. पण स्वभाव म्हणाल तर अगद चौकस आणि शंकेखोर. आमचा सात वर्षांचा शेजार होता पण मी त्यांना वारंवार बोलवून सुद्धा त्या एकदाही आमच्या घरात आल्या नाहीत, ना त्यांनी मला कधी त्यांच्या घरात बोलावलं! असो. 

तर, हि मजेशीर गोष्ट घडली तेव्हा मी नुकतीच म्युनिकमध्ये रहायला आले होते. जर्मन लोक कसे असतात, त्यांची जीवनशैली कशी असते ह्या सगळ्या बद्दल सुतराम कल्पना नव्हती. माझी आणि काकुंची ओळख होऊनही फार दिवस झाले नव्हते. एक दिवस मी लेकाला शाळेतुन आणायला म्हणुन घराबाहेर आले तर काकु पण कुठेतरी निघाल्या होत्या. कॉरिडॉर मधेच भेट झाली आमची.

  

आमचा नमस्कार चमत्कार झाला आणि काकुंनी एकदम मला एक शाब्दिक बॉम्ब टाकला "तु तुझ्या नवऱ्याच्या मुलाला आणायला चालली आहेस ना?" मला प्रश्न कळायलाच वेळ लागला. मनात म्हणाले, "अरेच्या आता हे काय नवीन? असा प्रश्न आयुष्यात पहिल्यांदाच ऐकला". मी बावचळले, काकुना माझी अवस्था कळली बहुतेक त्या म्हणाल्या "इट्स ओके". आता हे युकून तरी मी उत्तर द्यावं कि नाही, पण मला शब्दच सुचले नाही. ते तोंडी परीक्षेत जसं वाटतं ना तसच वाटायला लागल. उत्तर येत असुन वेळेवर काही आठवतच नाही कारण प्रश्नच कळलेला नसतो.

तरी मी काहीतरी बोलायचं म्हणुन बावळट सारखी म्हणाले "अहो तो माझाच मुलगा आहे." त्यावर त्या "ओह अच्छा तुझाच का?" (त्यांना वाटलं तो माझ्या एकटीच मुलगा आहे!). मग लक्षात आलं की उत्तर चुकतय आपलं. मीे ओशाळुन म्हणाले "अहो तसं काही नाही हो. तो आमच्या दोघांचा मुलगा आहे आणि आमच्या लग्नाला १० वर्ष झाले." काकुना धक्का बसला बहुतेक. आता बावचळायची पाळी त्यांची होती. दोन मिनिट शब्दच सुचेना त्याना. जरा सावरून त्या म्हणाल्या "तुला इतका मोठा मुलगा असेल असं तुझ्याकडे पाहुन वाटत नाही." तोपर्यंत आम्ही लिफ्ट मधे आलो होतो. मी लगेच लिफ्ट च्या आरशात पाहीले स्वत:कडे. मनात म्हटले "अग्गोबाई खरच की काय.जुग जुग जियो काकु." 

मी विचार केला आता काकुना खरं काय ते सांगावच लागेल आणि म्हणाले "आम्ही दोघे एकमेकांना लहानपणी पासुन ओळखतो." हे ऐकून काकु अक्षरश: किंचाळल्याच "काय" म्हणुन. मला वाटलं त्याना आधार वगैरे द्यावा लागतो की काय! त्या माझ्याकडे मी परग्रहवासी (मराठीत एलियन) असल्यासारख्या पहात होत्या. म्हणाल्या "मी ऐकले आहे भारतात अजुनही लोकांची लग्न 50-50 वर्ष टिकतात म्हणुन." 

मी आणि त्या एका प्रचंड मोठ्या धकक्यातुन थोडं सावरून आपापल्या मार्गाला लागलो.

सौ. राजश्री उपेंद्र पुराणिक 

अलार्म

तुम्हाला सकाळी सकाळी अलार्मच्या आवाजाने जाग येते. तुम्ही मोबाईल चेक करता तर पहाटेचे ४.३० वाजलेले असतात. चिडून तुम्ही ह्या वेळेला अलार्म का वाजतोय म्हणून अर्धवट झोपेत पुन्हा मोबाईल चेक करता तर तुमच्या मोबाईमधला अलार्म वाजतच नसतो. मग तुम्हाला वाटतं कि नवऱ्याचा मोबाईल वाजतोय म्हणून तुम्ही ह्या सुवर्णसंधीचा फायदा घेऊन नवऱ्याचा मोबाईल चेक करता. तर त्यातही अलार्म वाजत नसतो.

आता तुम्हाला आजूबाजूच्या परिसराचे भान येते आणि लक्षात येतं की हा जो काय अलार्म वाजतोय तो लोकांच्या घरात वाजतोय म्हणून तुम्ही त्यांना शालजोडीतले शब्द मनातल्या मनात वाहून पुन्हा झोपायचा प्रयत्न करता. पण हा अलार्म टणटण वाजतच राहतो. तुम्ही १० मिनिटांनी चडफडत उठता आणि पहाटेच्या प्रचंड गारठ्यात बाहेरच्या पॅसेजमध्ये जाऊन आवाजाचा कानोसा घेता आणि तुम्हाला साक्षात्कार होतो कि हा स्मोक डिटेक्टरचा आवाज आहे. ह्या विचारासरशी भीतीने अंगावर सरसरून काटा येतो. कोणाच्या घरात आग तर लागली नाहीये ना?

तुम्ही पटकन नवऱ्याला उठवता आणि त्याला परिस्थिती सांगता. मग तुम्ही दोघे पॅसेजमध्ये येऊन नक्की कोणाच्या घरातून स्मोक डिटेक्टरचा आवाज येतो त्याचा अंदाज घेत असताना हळूहळू जळका वास यायला सुरुवात होते. तुम्हाला वाटतं वर राहणाऱ्या मैत्रिणीच्या घरातून आवाज येत असेल बहुतेक, कदाचित ती गावाला गेलीये आणि घरात काहीतरी झालं असेल म्हणून तुम्ही इतक्या पहाटे तिला कॉल लावता. त्या स्मोक डिटेक्टरचा आवाज आता वरच्या मजल्यावर अजूनच टणटणत असतो.

मैत्रीण फोन उचलते आणि दार उघडून बाहेर येऊन म्हणते की तिच्या घरात सगळं व्यवस्थित आहे. तुमचा जीव थोडा भांड्याच्या काठावर येतो. मग ती म्हणते कि इथे तिच्या बाजूच्या घरात एक बॅचलर राहतो. मग तुम्हाला सगळ्यांना खात्री होते कि स्मोक डिटेक्टरची टणटण आणि जळका वास त्याच्याच घरातून येतोय. तुम्ही सगळे बऱ्याच वेळा त्याच्या घराची बेल वाजवता पण तो बंधू उठेल तर शपथ.

मग तुमच्या ह्यांच्या लक्षात येतं कि बिल्डिंग मध्ये इंग्लिश समजत असलेला अजून एक बॅचलर आहे त्याला उठवूया. कारण अशा परिस्थितीत नक्की कोणत्या इमर्जन्सी नंबरवर कॉल करावा हे कोणालाच कळत नसत. चक्क बेल वाजवल्यार तो दुसरा बॅचलर फ्लोरिअन दार उघडतो आणि त्याला परिस्थिती सांगितल्यावर लगेच वरच्या मजल्यावर येतो. आणि तुमच्या ह्यांना म्हणतो कि "धन्यवाद तुम्ही मला आगीपासून वाचवलं". त्यामुळे तुमच्या डोक्यात उगीचंच आगीचे विचार यायला लागतात.  इतक्या वेळापासून स्मोक डिटेक्टरची टणटण आता तुमच्या डोक्यात घणघणत असते. तुम्ही सगळेच खूप घाबरलेले असता कारण जळका वास वाढत चाललेला असतो. आत नक्की काय झालंय हे कोणालाच कळत नसतं.

मग फ्लोरिअन आणि तुम्ही सगळे त्या बॅचलरच्या घराचं दार जोरजोरात वाजवता तरीही काहीच प्रतिसाद येत नाही. आता सगळ्यांच्या मनावरचा ताण वाढत असतो. शेवटी फ्लोरिअन फायर ब्रिगेडच्या नम्बरवर कॉल करतो आणि तेवढ्यात तो मंद बॅचलर दार उघडून धुरातून बाहेर येतो. त्याच्या घरात सगळा धूर पसरलेला असतो आणि त्याला त्याच काहीही सोयरसुतक नसतं. फ्लोरिअन त्याला जर्मनमध्ये सांगत असतो कि बंधू खिडक्या दारं उघड सगळे; तर ते येडं आजूबाजूला तुम्हा भारतीयांना बघून घराचं दार लावायला लागतं. फ्लोरिअन फायर ब्रिगेडशी बोलतच त्या मंद बॅचलरला विचारतो "Alles gut?" सगळं ठीक आहे ना? धुराच्या आवरणातून बाहेर येत बॅचलर म्हणतो हो सगळं ठीक आहे आणि तुमच्या सगळ्यांचा जीव भांड्यात पडतो. रात्री उशिरा काहीतरी खायचं म्हणून मंद बॅचलरने काहीतरी ग्रिलिंगसाठी लावलेलं असतं आणि त्याचा कुंभकर्ण झालेला असतो. त्याचा धूर असतो तो. एकदाची स्मोक डिटेक्टरची टणटण तो बंद करतो.

अरे पण तुमच्या घरात, तुमच्या बोडख्यावर स्मोक डिटेक्टर अर्धा एक तास कोकलतोय, आजूबाजूला प्रचंड धूर पसरलाय, बाहेर लोक बेल बडवतायेत, आणि तुम्ही घोडे विकून झोपले आहात? घोडे विकून कि ... देव जाणे. "कोणती उच्च प्रतीची लावून झोपला होता त्याला विचारावं लागेल?" तुमचे "हे" मराठीत म्हणतात. शेवटी तुम्ही सगळे फ्लोरिअनला त्या मंद बॅचलरसोबत सोडून घरी येता तर पुढच्या पाचच मिनिटांत ७-८ फायर ब्रिगेडचे लोक तुमच्या बिल्डिंगमध्ये हजर असतात. त्यांची प्रोसिजर पूर्ण करून आणि बिल्डिंगच्या आजूबाजूचा परिसर नीट तपासून ते आले तसे शांतपणे निघून जातात.

आणि तुम्हाला मॅगी काकूंची आठवण येते. त्या ऑपरेशनसाठी गेल्या नसत्या तर तुम्ही उठायच्या आधीच फायर ब्रिगेडचे लोक बिल्डिंगमध्ये दाखल झालेले असते कारण मंद बॅचलर त्यांच्या वरच्याच घरात राहतोय. ज्या मॅगी काकू तुमच्या घरातल्या दाराचं कुरकुरणं ऐकु शकतात त्यांच्या तिखट कानांना स्मोक डिटेक्टरचा आवाज सुरु व्हायच्या आधीच गेला असता ना!

सौ. राजश्री उपेंद्र पुराणिक

आपुलकी

  खुप दिवस झाले मॅगी काकूंची (माझी जर्मन शेजारीण) भेट नाही झाली म्हणून तुम्ही त्यांची आठवण काढत असता आणि "कावळा बसायला आणि फांदी तुटायला" उक्तीप्रमाणे बाहेर जायला म्हणून दार उघडताच मॅगी काकु समोर हजर. काकु अगदी प्रेमाने तुमच्याशी बोलायला लागल्यामुळे तुमच्या मनात शंकेची पाल चुकचुकते. तुम्ही मनातच म्हणता "बऱ्या आहात ना काकु?" तर मनकवड्या असल्यासारख्या काकु म्हणतात "अगं बरेच दिवस झाले माझा एक पाय दुखतोय."  ह्यावर तुम्ही औपचारकपणे "हो का? काळजी घ्या हं."  एवढं म्हणून काढता पाय घ्यायचा असफल प्रयत्न करता पण काकुंचा आज गप्पा मारायचा मुड असतो. मग काकू त्यांच्या पायाची कहाणी सांगतात आणि तुम्ही ती शहाण्या मुलीसारखी ऐकून घेता. शेवटी काकू म्हणतात कि त्यांच्या पायाची एक छोटी सर्जरी आहे पुढच्या आठवड्यात. ते ऐकून तुम्हाला त्यांच्याविषयी आपुलकी वाटते म्हणून तुम्ही अगदी प्रेमाने त्यांना म्हणता "काकु तुम्हाला कोणत्याही प्रकारची मदत लागली तर मला नक्की सांगा हं. मी आहे इथेच." काकू सुद्धा आपुलकीने हो म्हणतात. आणि मग आपुलकीच्या पुढच्या पायरीवर जाऊन तुम्ही त्यांना म्हणता "मी माझा फोन नम्बर देते हं तुम्हाला म्हणजे हॉस्पिटलमधुन तुम्ही मला कधीही कॉल करू शकाल."  तर आपुलकीची ऐशीतैशी करत काकु म्हणतात "अगं नको देऊस फोन नंबर." आणि चक्क तिथून निघून जातात. हा मनावरचा आघात सहन न होऊन तुम्हाला नक्की कुठे जायचं होतं हेच तुम्ही विसरता! माझा पचका करायची एकही संधी मॅगी काकू अजिबात सोडत नाहीत. 

   ह्या छोट्या सर्जरीवरून दोन किस्से आठवले म्यूनिचमधल्या डॉक्टरांचे. 

  माझ्या एका मैत्रिणीला हर्नियाचा खूप त्रास होत होता. इथे आधी प्रायोगिक तत्वावर बरेचसे औषधं देऊन बघतात डॉक्टर लोक. कशानेच कमी नाही झालं तर मग शेवटचा उपाय सर्जरी. डॉक्टरांनी सोनोग्राफी वगैरे केली. छोटी सर्जरी करावी लागेल म्हणाले. तेव्हा तिची मुलगी वर्ष दीड वर्षाची होती त्यामुळे सर्जरी म्हटलं की अंगावर काटा आला बिचारीच्या. ते हॉस्पिटल मध्ये राहणं, इथे मदतीला घरात कोणी नसणे, नवरा आणि मुलीची खाण्यापिण्याची काळजी इत्यादी गोष्टींमुळे आधीच ती वैतागलेली होती. सर्जरीच्या दिवशी डॉक्टरांनी तिच्याकडून बरेचसे फॉर्म्स भरून घेतले, सगळे नियम समजावून सांगितले आणि सगळ्यात शेवटी कोणत्याही प्रकारची आपुलकी न दाखवता म्हणाले "तुमचा ह्या सर्जरीदरम्यान मृत्युही होऊ शकतो त्यामुळे मन खंबीर करा." भीतीने गाळणच उडाली तिची. अरे ही काय पद्धत झाली का? मृत्यू होऊ शकतो काय? डोक्यावर पडल्यागत का वागतात देव जाणे? नवीनच म्यूनिचमध्ये आलेले तेव्हा ते. तिला वाटलं भारतात जाऊन उपचार घेतले असते तर बरं झालं असतं. पण ते म्हणतात ना एकदा उखळात डोकं घातलं कि एक बसो की दहा. सरतेशेवटी सगळं व्यवस्थित झालं आणि सर्जरीनंतर ती सुखरूप घरी परतली. पण सगळं नीट होईपर्यंत तिच्या डोक्यावर उगीचच टांगती तलवार!

  आमच्या ह्यांच्या एका मित्राची अशीच एक छोटी सर्जरी झाली. तेव्हा त्यांचं कुटुंबही भारतात होतं. एकटेच होते म्यूनिचमध्ये. साधारणपणे कितीही छोटी सर्जरी असेल तरी हॉस्पिटलमध्ये एखादा दिवस तरी रहावं लागतं ही आपली धारणा असते. कारण अनास्थेशियाचा प्रभाव बराच वेळ राहतो ना. असा विचार त्यांनी पण केला आणि मित्रांना दुसऱ्या दिवशी सकाळी हॉस्पिटलला बोलावलं. सर्जरी झाली, अनास्थेशियाचा थोडा प्रभाव कमी होऊन त्यांना जाग आली. तर समोर डॉक्टर उभे आणि म्हणाले "आता तुम्ही घरी जा हॉस्पिटल बंद करायची वेळ झाली." नक्की डॉक्टर काय म्हणाले हे कळायलाच त्यांना १०-१५ सेकंद लागले. अजूनही अनास्थेशियाच्या प्रभावाखाली असल्यामुले त्यांनी "काय?" असं पुन्हा विचारलं. तर डॉक्टर "अहो आमची हॉस्पिटल बंद करायची वेळ झालीये तुम्ही निघा आता."  त्यांना वाटलं "नाही जात घरी जा." असं ओरडून सांगावं, पण ओरडायची शक्तीच नव्हती त्यांच्यात. सर्जरी झाल्यावर आपुलकीने विचारपूस करावी जरा पण काय तर म्हणे घरी जा! पूर्ण शुद्ध पण आली नव्हती त्यांना तरी मनाचा हिय्या करून कसेतरी स्वतःला सावरून निघाले ते तिथून आणि मित्राला फोन केला. पण व्हायचं ते झालंच म्हणजे ट्राममधल्या लोकांना त्यांच्याकडे बघून वेगळाच संशय आला!  

 तर सर्जरी नको पण डॉक्टरांना आवरा म्हणायची वेळ आहे इथे. मॅगी काकुंची सर्जरी व्यवस्थित पार पडो म्हणजे मिळवलं. 

सौ. राजश्री उपेंद्र पुराणिक  

सहिष्णुता

परवा "उरी" सिनेमा बघितला. हे म्हणजे खरंतर वरातीमागून घोडंच आहे पण तरीही फ़ेसबुकवर सांगावं लागतं ना! नाही नाही घाबरू नका अजिबात. परीक्षण वगैरे लिहीत नाहीये. आधीच सांगून टाकलेलं बरं नाहीतर पुढे वाचणारच नाही कोणी. असो.

तर सिनेमा हॉल एखाद्या चाळीतल्या खोलीत असल्यासारखा छोटासा. जो सुरू होतेही खतम हो गया. ४०-४५ लोक बसतील एवढाच हॉल. ते पाहून चिरंजीव म्हणाले नक्की इथेच आहे ना सिनेमा? तुम्ही पत्ता पहिला होता ना नीट? ते ऐकून आम्हालाही शंका आली पण हळुहळू भारतीय लोक आजूबाजूला जमा व्हायला लागले तेव्हा जरा बरं वाटलं. कारण एकतर रविवारी पहाटे दहा वाजता भर बर्फात आम्ही सिनेमा हॉल शोधत हिंडलो आणि तो जर चुकीचा असेल तर उरीची फ्यूरी व्हायला वेळच लागला नसता. बरेच लोक भारतीय वेळेनुसार आल्यामुळे पहिले १५ मिनिटे समोरच्या स्क्रिनवर विकी कौशलपेक्षा येणाऱ्या लोकांचे डोके बघुन फ्यूरी आलीच शेवटी. पण सहिष्णुतेचे बाळकडूच आपल्याला मिळालेले असल्यामुळे डोके(लोकांचे स्क्रिनवर दिसणारे) कितीही डोक्यात गेले तरी आपण डोकं शांतच ठेवायचं. पण चिरंजीवाचा उरीसाठीचा जोश बघुन फ्युरी आपोआप कमी झाली.

भारतीय लोकांच्या ह्याच सहिष्णूपणाचा एक भारी किस्सा मागच्या आठवड्यात दुसऱ्या एका सिनेमा हॉल मध्ये माझ्या एका मैत्रिणीच्या साक्षीने घडला. एकतर तद्दन फिल्मी हिंदी सिनेमा त्यात तो बघायला २५-३० युरो खर्च करून लोक का जात असतील बरं? हा मला पडलेला सगळ्यात मोठा प्रश्न आणि त्याहीपेक्षा मोठा प्रश्न कि ज्या हिरोचं नाव संग्राम भालेराव आहे त्या सिनेमाला "सिम्बा" हे नाव का दिलं असेल? नाही म्हणजे काहीतरी  ताळमेळ असावा ना. असो बापडे आपल्याला काय करायचंय.  मोदी आहेत ना प्रश्न सोडवायला. आणि हो आम्ही पण उरी बघितलंच ना!  उगी कशाला घेणं ना देणं अन फुकटचं कंदिल लावणं!

तर सिम्बा नामक सिनेमाला जर्मन लोकांनी पण हजेरी लावली म्हणे. बिचारे! जगात आत्मविश्वास, अतिआत्मविश्वास असेलेले असंख्य लोक पहिले. पण सिनेमाला आलेल्या एका जर्मन मुलाने भारतीय लोकांच्या सहिष्णूपणावर ठेवलेल्या विश्वासाने भारावून गेले हो मी. त्या मुलाच्या विश्वासासमोर आत्मविश्वास,अतिआत्मविश्वास म्हणजे किस झाड कि पत्ती.

ह्या दादाने एका रो मधले दोन्ही टोकाचे एक एक तिकीट काढले. बरं असे दोन टोकाचे तिकीट काढले तर मित्राबरोबर तरी काढावेत ना जर काही वाईट प्रसंग ओढवला तर मित्र बिचारे मदतीला हजर असतात. पण दादाने गर्लफ्रेंडसोबत असे तिकीट काढले. भारतीय लोकांचा सहिष्णूपणाच कारणीभूत ह्याला अन दुसरं काय? त्याला वाटलं विनंती केली की सरकतील सगळे बाजूच्या सीट्सवर आणि आपल्या भारतीय लोकांनी त्याचा विश्वास सार्थ ठरवला बरं. सगळेजण एका टोकाला सरकले आणि घात झाला ना दादाचा. भारतीय लोक सरकले पण दोन जर्मन तरुणीसुद्धा त्याच रोमध्ये होत्या त्यानी साफ नकार दिला! ह्याबाबतीत म्हणजे फटकळपणा करण्यात जर्मन लोकांचा पुणेकरही हात धरू शकत नाहीत बरं!

दादा त्यांना बापुडवाणा चेहरा करून समजवतोय पण त्या ऐकतील तर शपथ. एक क्षण तर असा आला आता वाटलं रडतंय लेकाचं. तो तरी काय करणार प्रसंगच तसा ओढवला त्याच्यावर. गर्लफ्रेंड बसलेली एका टोकाच्या सीटवर आणि हा हातापाया पडतोय दुसऱ्याच पोरींच्या. त्या जर्मन प्रेमी युगुलाची झालेली ताटातूट पाहून भारतीय सहिष्णू लोक हळहळले बिचारे. त्यांनी फार प्रयत्न केला त्यांना एकत्र आणायचा पण "उसके अपने खूननेही उससे बेईमानी की आखिर". गर्लफ्रेंडने त्याला दिलेले लुक्स तर जन्मात नाही विसरायचा तो. शेवटी स्वतःला सावरुन जी जागा मिळाली तिथे बसला बिचारा. मध्यंतरात त्याची गर्लफ्रेंड जे बाहेर पडली आणि हा तिच्या मागोमाग ते पुन्हा दिसलेच नाही! . 

त्या दादाची गर्लफ्रेंड अजून आहे का सोडून गेली देव जाणे?

Let it snow

दोन दिवस झाले बर्फवर्षाव चालूच आहे. कालपासुन जरा जोर वाढला आहे आणि तापमान पण -२ आहे. रात्री आकाशाचा रंग हलका केशरी वाटत होता बर्फ पडत असताना. सगळीकडे कापूस पिंजून ठेवल्यासारखा पांढराशुभ्र बर्फ, खिडकीतून बाहेर पाहिल्यावर दिसणारा मोत्यासारखा बर्फवर्षाव, जाडजूड जॅकेट्स, टोप्या, बूट, हातमोजे  घालून एवढ्या बर्फातही शाळेत जाणारी मुलं, जपून पावलं टाकणारे आजी आजोबा, लगबगीने ऑफिसला जाणारे लोक. इतक्या बर्फातही जनजीवन बऱ्यापैकी सुरळीत चालू असतं.

आत्ताही हे सगळं लिहिताना बाहेर पडणाऱ्या शुभ्र मोत्यांवरून नजर हलत नाहीये.आपल्याकडे श्रावणात पाऊस पडून गेल्यावर निसर्गसौंदर्य बघताना आपसूक मनात "हिरवे हिरवे गार गालिचे हरिततृणांच्या मखमालीचे" येऊन जातं. तसं इथे "Since we have no place to go. Let it snow, let it snow, let it snow" म्हणावं वाटतं.

सौ. राजश्री उपेंद्र पुराणिक

चष्मेबद्दुर

इथे आल्यापासून सोप्या गोष्टी अवघड आणि अवघड गोष्टी सोप्या वाटायला लागल्या आहेत. म्हणजे भारतात जी कामं पटकन होतात त्या कामांना इथे काही दिवस ते महिने लागतात. उदाहरणच द्यायचे झाले तर डॉक्टरची अपॉइंटमेंट, चष्मा खरेदी इत्यादी आणि ज्या गोष्टी अवघड वाटायच्या जसं कि सिटी बसने गर्दीत प्रवास, टु व्हीलर शिवाय पान न हलणे वैगरे इथे एकदम सोपं आहे; बस, ट्राम, मेट्रोचा प्रवास सोपा आणि सुखकर आहे.

बाकी सगळ्या गोष्टींमध्ये घरात माझा कितीही वरचष्मा असला तरीही चष्मा खरेदी किंवा चष्मा ह्या विषयावर मी घरात चष्मेवाल्यांबरोबर बोलणे किंवा मत प्रदर्शित करणे म्हणजे आ बैल मुझे मार आहे. मला नसलेला चष्मा ह्याला कारणीभूत आहे!  तर चष्मा खरेदी आणि चष्मा दुरुस्ती म्हणजे डोळे दाखवून अवलक्षण आहे इथ! पुण्यातल्या सारखं इथेही बरचसे दुकानदार आणि तिथे काम करणाऱ्यांच्या चेहऱ्यावरच लिहिलेलं असतं "इथे अपमान करून मिळेल"!!

चष्मा खरेदी

आपण आपलं दुकानात जातो चष्म्याची आवडलेली फ्रेम घेतो आणि नंबर वाला कागद दुकानदाराला देऊन ३-४ दिवसात किंवा जास्तीत जास्त आठ दिवसात चष्मा आणतो. पण इथे तसं अजिबात नाहीये बरं; कमीत कमी आम्ही ज्या दुकानात गेलो तिथे तरी. आम्ही त्या दुकानात साधारण संध्याकाळी साडेपाच सहाला गेलो. मोठं होतं बऱ्यापैकी. आजूबाजूच्या भिंतीवर लाकडी रॅक्स मध्ये फ्रेम्स ठेवलेल्या होत्या. दुकानात अलीकडे छोटस काउंटर आणि पुढे ७-८ टेबल्स आणि त्याच्याभवती खुर्च्या. एखाद्या कम्पनित मुलाखतीला आलोय कि काय वाटायला लागलं. कारण आम्ही आत गेल्यावर त्यांनी आम्हला एका टेबलाजवळच्या खुर्च्यांवर बसायला सांगितलं आणि आमचा माणुस येईलच म्हणे बोलायला. अरे भाऊ त्यात काय बोलायचं असतं नक्की?

म्हटलं अरे दादा आम्हाला फ्रेम बघायची आहे चष्मा करायला तर म्हणे बसा हो. १० मिनिट वाट बघावी लागली तर ज्युनिअर चष्मेवाल्याने त्याला कसा चष्मा नकोय आणि आपण घरी जाऊ ह्यावर आमची शाळा घेतली. शेवटी एक पोरगेलासा इसम आमच्याशी बोलायला आला आणि म्हणाला तुम्ही फ्रेम पसन्त केली का एखादी? म्हटलं आम्हाला सांगितलंच नव्हतं तर तो आमच्याकडे "कौन है ये लोग? कहासे आते है ये लोग?" वाला लूक देऊन पाहायला लागला. पटकन उठून ज्युनिअर चष्मेवाल्यासाठी आवडेल अशी फ्रेम सिनियर चष्मेवाल्यानी ठरवली. माझा काहीच वरचष्मा नाहीये म्हटलं ना!!

आता फ्रेम घेतल्यावर झालं आता घरी जायचं असं वाटून ज्युनिअर चष्मेवाले खुश झाले. लेकिन पिक्चर अभी बाकी था. मग त्या पोरगेलेश्या इसमाने आम्हाला  पुन्हा त्याच टेबल खुर्च्यांवर नेले. त्याच्याजवळ असलेल्या वेगवेगळ्या उपकरणांनी त्याने आधीची फ्रेम आणि नवीन फ्रेम तपासली. नवीन फ्रेम तीन चार वेळा चिरंजीवांना घालायला लावून कानाच्या मागे नीट बसली आहे का? नाकावर व्यवस्थित आहे का? अँगल नीट आहे का वगैरे चेक केलं. काचा कश्या हव्यात., अश्या घ्या तश्या नका घेऊ वगैरे वगैरे. हे सगळे सोपस्कार करून तो म्हणाला बसा थोडा वेळ मी आलोच. एव्हाना तासभर होऊन गेला होता.

पुन्हा चिरंजीवांनी औरंगाबादलाच चष्मा घेणं कसं योग्य आहे ह्यावर आमची शाळा घेतली. तेवढयात एक आजोबा तिथे आले ज्यांना इंग्लिश बोललं तर चालेल का विचारल्यावर त्यांनी ज्या पद्धतीने आम्हाला "नाही" म्हणाले त्याला तोड नव्हती. पुन्हा त्यांनी वेगवेगळे कागदपत्र आमच्याकडून भरून घेतले आणि स्वतः पण भरले. घर खरेदीला गेल्याचा फील आला हो.

दोन तासांनी आम्हाला चष्मा कसा तयार होईल ह्याचा साक्षात्कार झाला. चष्मा कधी मिळेल विचारल्यावर "एक महिन्याने" असं जेव्हा आजोबा म्हणाले तेव्हा चक्क सिनियर चष्मेवाल्यांच्या सहनशक्तीचा अंत झाला. एकंदर डॉक्टरांची अपॉइंटमेंट मिळायला एक महिना आणि चष्मा मिळायला एक महिना असं मिळून चिरंजीवाचा डोळ्यांचा नम्बर नक्की काय होईल ह्याविषयावर चक्क आम्हा दोघांचं एकमत झालं.

माझ्या सहनशक्तीचा अंत पहिल्या दहा मिनिटातच झाला होता हे वेगळं सांगायला नकोच!

चष्मा दुरुस्ती

तर कसाबसा चष्मा महिन्याभराने मिळाला आणि त्यानंतर चिरंजीवांना तो पंधरा दिवसातच ढिला व्हायला लागला. त्याला म्हटलं चल जाऊ आपण नीट करून आणायला तर मागच्या अनुभवावरून शहाणा होत नाही म्हणाला आणि पुन्हा त्याचं आजकालचे पालुपद त्याच्याजवळ होतेच "मॉल मध्ये गेलं कि तू खूप दुकानांमध्ये जातेस".

मग मनाची तयारी करून आम्ही पुन्हा त्याच दुकानात गेलो. मी गेल्या गेल्या काउंटर मागच्या माणसाला नेहमीप्रमाणे इंग्लिश बोललं तर चालेल का असं विचारल्यावर त्याच "नाही" म्हणजे " आ गये मुह उठाके" वाटलं. मग मी मोडक्यातोडक्या जर्मन मध्ये "चष्मा नीट करून देताल का प्लिज" विचारलं. प्लिज ह्या शब्दाला अनन्यसाधारण महत्व आहे इथे.
तर तो "तुमचा आहे का चष्मा?"
मी "नाही माझ्या मुलाचा आहे."
तो "चष्म्यातला मुलगा कुठंय?"
मी "मुलगा कशाला पाहिजे? चष्मा नीट करून द्या ना प्लिज!"

ह्यावर त्याने चष्मा नीट करायला ज्याचा चष्मा आहे तो माणूस कसा गरजेचा असतो ह्यावर माझी जर्मन भाषेत यथोचित शाळा घेतली आणि चडफडत चष्म्याचे स्क्रू टाईट केले. मग जवळच असलेल्या छोट्या बेसिन मधील दोन प्रकारच्या लिक्विड्स मध्ये दोन वेळा चष्मा बुडवून स्वच्छ करूनच माझ्या जवळ दिला. निघतांना पुढच्या वेळी चष्म्यामधील मुलाला नक्की घेऊन या हि तंबी दिली!

आणि सिनिअर चष्मेवाल्यानी हे सगळं पाहून "औरंगाबादलाच गेल्यावर माझा चष्मा करूयात" असं म्हटल्यामुळे माझ्या डोक्यावरचा मणामणाचा भीतीचा चष्मा उतरला!!


सौ. राजश्री उपेंद्र पुराणिक