काल देवापुढे दिवा लावत होते अन तेवढ्यात लेकाचा फोन आला की मी मागच्या गेटवर आलोय पण इथे कुलूप आहे, तू मला घ्यायला ये. म्हणून पटकन दिवा लावुन झटकन जॅकेट अंगावर चढवुन त्याला घेऊन आले. आम्ही लिफ्टमधून बाहेर पडतच होतो की समोर दत्त म्हणून मॅगी काकू उभ्या. घाबरलो ना आम्ही!
काकूंनी मला काय कशी आहेस विचारलं. खूप दिवस झाले भेट नाही म्हणाल्या. लेकाचीही प्रेमाने चौकशी केली. मला वाटलं आता आमचा निरोप घेऊन निघतील काकु, पण नाही. इतका वेळ आमच्याशी बोलत असताना काकु एकटक माझ्याकडे पहात होत्या. त्यांच्याशी बोलताबोलता मी आपलं माझं जॅकेट नीट आहे ना? माझे शूज व्यवस्थित आहेत ना? असा माझा अवतार नीट आहे कि नाही ते बघत होते.
न राहवुन काकूंनी मला विचारलंच "तुझ्या कपाळावर हे काय आहे?" मी मनातल्या मनात "काय आहे बुआ माझ्या कपाळावर?" लेकाच्या लक्षात आलं कि आपल्या धन्य मातेच्या लक्षातच नाहीये तिच्या कपाळावर कुंकू आहे ते. त्यामुळे तो वैतागून म्हणाला " अगं आई तू कुंकू लावलं आहेस ना त्याच्या बद्दल विचारत आहेत त्या." आणि मग माझी ट्यूब पेटली कि मी दिवा लावताना हळदी कुंकवाचे जे ठसठशीत बोट लावलं होतं तेच काकु बघत होत्या एकटक आणि मी कपाळावर हात मारून म्हटलं "अच्छा ते होय!"
आता आली का पंचाईत? ह्यांना हे हळदीकुंकू आहे हे कसं सांगायचं? लेकाने पटकन मला प्रॉम्प्ट केलं आई हळद म्हणजे kurkuma." मग मी जरा सावरुन माझ्या जर्मन मिश्रित इंग्रजीमध्ये सांगितलं "काकु es ist called कुंकू und kurkuma (हे कुंकू आणि हळद आहे), the holy powder we apply." काकूंचे काही समाधान झाले नाही माझ्या उत्तराने. त्यांनी पुन्हा विचारलं "तुम्ही कुरकुमा(हळद) पण लावता? का लावता तुम्ही ते?" हळदीला जर्मनमध्ये kurkuma म्हणतात. काकु पार बुचकळ्यात पडल्या होत्या. त्यांना वाटत होतं खायची गोष्ट(हळद) हि बाई कपाळाला लावून फिरतेय. मनात म्हटलं हळदीचे उपयोग तुम्हाला सांगत बसले तर इथेच सकाळ होईल.
मनात वेगवेगळे सिनेमातले विचार चमकून गेलेच, जसं की “एक चुटकी सिंदूर की किमत, ये मेरे सुहाग की निशानी है, कुंकू म्हणजे नवराच की हो माझा! वगैरे वगैरे." सिनेमातून बाहेर येऊन स्वतःला सावरत मी म्हणाले "Das ist unsere kultur (ही आमची संस्कृती आहे)." तर काकूंचा पुन्हा प्रश्न " तू आत्ता का लावलं आहेस पण?" मला उत्तर देताना वऱ्हाड निघालंय लंडनला मधला बबन्या आठवला (जान डसली डायलॉग) आणि मी फस्सकन हसले. "अहो I lit दिवा in front ऑफ God while praying so I applied हो." काकुंना कळेना, ही बाई हसतेय काय बोलतेय काय. तरी त्यांनी पुन्हा प्रश्न टाकला "अस्स होय? तुम्ही हिंदु आहे म्हणुन हे लावता? बरोबर ना?" मी आनंदुन म्हणाले "हो काकु du bist rechts, म्हणजे तुमचं बरोबर आहे."
काकूंचं शेवटी समाधान झालं आणि त्या आम्हाला बाय करून निघून गेल्या. हे जर्मन लोक फार प्रश्न विचारतात बुआ! आता कुंकवाचा समानार्थी शब्द जर्मन किंवा इंग्रजीमध्ये शोधायची कधी वेळ येईल असं मला वाटलं नव्हतं. शोधतेच आता, नाहीतर नवीन शब्द बनवते. कसं?
सौ. राजश्री उपेंद्र पुराणिक
काकूंनी मला काय कशी आहेस विचारलं. खूप दिवस झाले भेट नाही म्हणाल्या. लेकाचीही प्रेमाने चौकशी केली. मला वाटलं आता आमचा निरोप घेऊन निघतील काकु, पण नाही. इतका वेळ आमच्याशी बोलत असताना काकु एकटक माझ्याकडे पहात होत्या. त्यांच्याशी बोलताबोलता मी आपलं माझं जॅकेट नीट आहे ना? माझे शूज व्यवस्थित आहेत ना? असा माझा अवतार नीट आहे कि नाही ते बघत होते.
न राहवुन काकूंनी मला विचारलंच "तुझ्या कपाळावर हे काय आहे?" मी मनातल्या मनात "काय आहे बुआ माझ्या कपाळावर?" लेकाच्या लक्षात आलं कि आपल्या धन्य मातेच्या लक्षातच नाहीये तिच्या कपाळावर कुंकू आहे ते. त्यामुळे तो वैतागून म्हणाला " अगं आई तू कुंकू लावलं आहेस ना त्याच्या बद्दल विचारत आहेत त्या." आणि मग माझी ट्यूब पेटली कि मी दिवा लावताना हळदी कुंकवाचे जे ठसठशीत बोट लावलं होतं तेच काकु बघत होत्या एकटक आणि मी कपाळावर हात मारून म्हटलं "अच्छा ते होय!"
आता आली का पंचाईत? ह्यांना हे हळदीकुंकू आहे हे कसं सांगायचं? लेकाने पटकन मला प्रॉम्प्ट केलं आई हळद म्हणजे kurkuma." मग मी जरा सावरुन माझ्या जर्मन मिश्रित इंग्रजीमध्ये सांगितलं "काकु es ist called कुंकू und kurkuma (हे कुंकू आणि हळद आहे), the holy powder we apply." काकूंचे काही समाधान झाले नाही माझ्या उत्तराने. त्यांनी पुन्हा विचारलं "तुम्ही कुरकुमा(हळद) पण लावता? का लावता तुम्ही ते?" हळदीला जर्मनमध्ये kurkuma म्हणतात. काकु पार बुचकळ्यात पडल्या होत्या. त्यांना वाटत होतं खायची गोष्ट(हळद) हि बाई कपाळाला लावून फिरतेय. मनात म्हटलं हळदीचे उपयोग तुम्हाला सांगत बसले तर इथेच सकाळ होईल.
मनात वेगवेगळे सिनेमातले विचार चमकून गेलेच, जसं की “एक चुटकी सिंदूर की किमत, ये मेरे सुहाग की निशानी है, कुंकू म्हणजे नवराच की हो माझा! वगैरे वगैरे." सिनेमातून बाहेर येऊन स्वतःला सावरत मी म्हणाले "Das ist unsere kultur (ही आमची संस्कृती आहे)." तर काकूंचा पुन्हा प्रश्न " तू आत्ता का लावलं आहेस पण?" मला उत्तर देताना वऱ्हाड निघालंय लंडनला मधला बबन्या आठवला (जान डसली डायलॉग) आणि मी फस्सकन हसले. "अहो I lit दिवा in front ऑफ God while praying so I applied हो." काकुंना कळेना, ही बाई हसतेय काय बोलतेय काय. तरी त्यांनी पुन्हा प्रश्न टाकला "अस्स होय? तुम्ही हिंदु आहे म्हणुन हे लावता? बरोबर ना?" मी आनंदुन म्हणाले "हो काकु du bist rechts, म्हणजे तुमचं बरोबर आहे."
काकूंचं शेवटी समाधान झालं आणि त्या आम्हाला बाय करून निघून गेल्या. हे जर्मन लोक फार प्रश्न विचारतात बुआ! आता कुंकवाचा समानार्थी शब्द जर्मन किंवा इंग्रजीमध्ये शोधायची कधी वेळ येईल असं मला वाटलं नव्हतं. शोधतेच आता, नाहीतर नवीन शब्द बनवते. कसं?
सौ. राजश्री उपेंद्र पुराणिक
